İran'da riyalin rekor değer kaybı sonrası üçüncü gününe giren protestolar yayılıyor

Kaynak, EPA

Fotoğraf altı yazısı, İranlı esnaf ve tüccarlar, 29 Aralık'ta başkent Tahran'da ekonomik koşulları protesto etti.

• • Yazan, Parham Ghobadi
  • Unvan, BBC Farsça Servisi

• 2 saat önce

• Okuma süresi: 3 dk

İran'da yüksek enflasyon ve devalüasyon nedeniyle düzenlenen protestolar ve grevler, üçüncü gününde başkent Tahran'dan birçok şehre yayıldı.

Protestolar Pazar günü, İran Riyali'nin açık piyasada ABD Doları karşısında rekor seviyede düşük düzeye gerilemesinin ardından Tahran'da Kapalı Çarşı'daki esnafın greve gitmesiyle başladı.

28 Aralık'tan bu yana BBC Farsça Servisi tarafından teyit edilen videolarda Kerec, Hamedan, Keşm, Malard, İsfahan, Kirmanşah, Şiraz ve Yezd şehirlerinde gösteriler düzenlendiği, polisin göstericileri dağıtmak için göz yaşartıcı gaz da kullandığı görüldü.

İran hükümeti, "protestoların farkında olduğunu, sert seslerle karşılaşsa bile protestocuları sabırla dinleyeceğini" açıkladı.

İran'da Merkez Bankası Başkanı değişti

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, 29 Aralık akşamı X'te yaptığı açıklamada, İçişleri Bakanı'na protestocuların "temsilcileri" olarak tanımladığı kişilerle görüşmeler yapması, "sorunları çözmek ve sorumlu davranmak" için önlemler alınması talimatı verdiğini duyurdu.

Mesud Pezeşkiyan, İran Merkez Bankası Başkanı Muhammedreza Farzin'in istifasını kabul etti.

Pezeşkiyan, Farzin'in yerine eski Ekonomi ve Maliye Bakanı Abdolnasser Hemmati'yi atadı.

Üniversite öğrencileri de protestolara katılarak, İran'da nihai gücü elinde bulunduran Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney'e atıfla, "Diktatöre ölüm" de dahil hükümet karşıtı sloganlar attı.

Bazı protestocuların, 1979 İslam Devrimi'nde devrilen Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin oğlu Rıza Pehlevi'yi destekleyen "Şah çok yaşa" gibi sloganlar attığı da duyuldu.

ABD'de yaşayan Rıza Pehlevi ise X hesabında yaptığı açıklamada, "Sizinleyim. Zafer bizimdir çünkü davamız haklı ve birlik içindeyiz" dedi ve şöyle devam etti:

"Bu rejim iktidarda kaldığı sürece, ülkenin ekonomik durumu kötüleşmeye devam edecek."

ABD'den protestoculara Farsça destek mesajı

ABD Dışişleri Bakanlığı, Farsça X hesabından yaptığı paylaşımda, protestolara destek verdi.

Açıklamada, ABD'nin, yıllarca süren başarısız politikalar ve ekonominin kötü yönetilmesi nedeniyle "onurlu bir yaşam ve daha iyi bir gelecek" arayanların yanında olduğu belirtildi.

ABD ayrıca protestocuların "cesaretlerini" övdü.

29 Aralık'ta Florida'da ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında yapılan görüşmede, İran'daki son gelişmelerin önemli bir yer tuttuğu bildirildi.

Donald Trump, daha sonra düzenlenen ortak basın toplantısında İran'da rejim değişikliğini destekleyip desteklemediği konusunda yorum yapmaktan kaçındı.

Trump, İran'da yaşayanlarla ilgili olarak, "Birçok sorunları var: Devasa enflasyon var. Ekonomileri iyi değil, çökmüş durumda. İnsanların çok mutlu olmadığını biliyorum" dedi.

Trump ayrıca, balistik füze veya nükleer programlarını yeniden inşa etmeleri halinde, İsrail'in İran'a yönelik yeni hava saldırıları düzenlemesini destekleyebileceğini de söyledi.

ABD, Haziran ayında İsrail ile İran arasında 12 gün süren savaş sırasında, İran'ın önemli uranyum zenginleştirme tesislerine hava saldırıları düzenlemişti.

İran ise ısrarla nükleer programının tamamen barışçıl olduğunu vurguluyor.

İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan 30 Aralık'ta yaptığı açıklamada, ülkesinin "herhangi bir baskıcı saldırganlık eylemine" vereceği yanıtın, "şiddetli ve pişmanlık uyandırıcı" olacağını söyledi.

Ülkenin dini lideri Hamaney daha önce defalarca, İsrail hükümetinin savaş sırasında İran'da kitlesel protestoların patlak vermesini ve rejimin devrilmesini umduğunu söylemişti.

Hamaney Eylül ayında yaptığı açıklamada, "Sokaklarda fitne çıkarmak istediler. Ama insanlar düşmanın istediklerinden kesinlikle etkilenmediler" demişti.