Yedek planlar yetersiz kalınca şirketler eski yöneticilerini yeniden göreve çağırıyor. İkinci kez CEO’luk yapanların sayısı son 10 yılın zirvesinde.

ABD’de yönetim kurulları, halefiyet planlarının aksamasıyla birlikte giderek artan oranda geçmişte görev yapmış üst düzey yöneticilere geri dönüyor. Son bir yılda sayıları hızla artan “boomerang CEO”lar, şirketlerin stratejik belirsizlik dönemlerinde tercih ettiği isimler haline geldi.

İşe alım danışmanlığı şirketi Spencer Stuart’ın verilerine göre, 2023’te rekor seviyeye ulaşan boomerang CEO atamalarının ardından geçen dokuz ayda yaşanan yeni görevlendirmelerle birlikte, S\&P 1500 endeksindeki 22 şirketin başında şu anda ikinci kez görev yapan CEO’lar bulunuyor.

Bu isimler arasında 2022’de halefinin yerine geri dönen Bob Iger’in başında olduğu Disney ve kurucusu Michael Dell’in ikinci kez liderliğini üstlendiği Dell Technologies gibi devler öne çıkıyor. Ayrıca yarı iletken, perakende ve konut sektörlerinde faaliyet gösteren daha küçük ölçekli şirketlerde de benzer bir eğilim gözleniyor.

Son örneklerden biri ise Microchip Technology. Şirket, 2021’e kadar 30 yıl boyunca CEO olarak görev yapan ve geçtiğimiz yıl geçici olarak yeniden bu göreve dönen Steve Sanghi’nin, artık kalıcı CEO olacağını açıkladı.

Boomerang CEO’lar neden geri çağrılıyor?

Spencer Stuart CEO birimi başkanı Jim Citrin’e göre, yönetim kurulları halefiyet planlaması konusunda daha sistematik hale geldi. Ancak bu planlamalarda artık “tüm seçeneklerin” gözden geçirildiği ve boomerang CEO’ların da ciddi bir alternatif olarak değerlendirildiği bir dönem yaşanıyor.

Citrin, “Boomerang bir çaresizlik hamlesi değil ama ilk tercih de değil. Bu, önümüzdeki birkaç yıl için neyin en iyi olacağına dair hesaplanmış bir karar” ifadesini kullandı. Ona göre bu tür atamalar genellikle uzun vadeli halefiyet planlarının yeniden ele alınmasıyla birlikte gerçekleşiyor.

Ancak boomerang CEO’ların ikinci dönem performansları, ilk dönemlerine kıyasla genellikle daha düşük oluyor. Spencer Stuart’ın 2000’den bu yana S&P 1500’de görev yapan 86 boomerang CEO üzerinde yaptığı analiz, ilk dönemlerinde piyasa ortalamasının yüzde 5,5 üzerinde getiri sağlayan bu yöneticilerin, ikinci dönemlerinde yüzde 7,4 daha düşük performans sergilediklerini gösteriyor.

Yatırımcılar endişeli

Boomerang CEO’ların sayısının artması, yatırımcılar nezdinde bazı soru işaretleri doğurmuş durumda. Yatırımcılar, yönetimlerin gelecekteki liderleri yetiştirdiğini ve yeni yetenekler için kapsamlı arayışlar içinde olduğunu varsayarken, geçmişteki bir isme dönülmesi bu beklentileri sarsabiliyor.

Kurumsal Yatırımcılar Konseyi İcra Direktörü Bob McCormick, “Güvenilen bir isme dönmek bazı durumlarda yerinde olabilir ama bu uzun vadeli halefiyet planlarının eksikliği yönünde endişeleri ortadan kaldırmaz” değerlendirmesini yaptı.

ISS-Corporate’ın yönetişim ve ücretlendirme danışmanlığı başkanı Jun Frank ise, “Birini geri çağırmak başlı başına kötü yönetişim anlamına gelmez ama bu durum şirketin karşı karşıya olduğu zorluklara işaret eder ve yönetim kurulu düzeyinde potansiyel sıkıntılar bulunduğunu gösterebilir” dedi.

Ücret politikası krizleri tetikliyor

Bu geri dönüşlerin en tartışmalı yönlerinden biri ise CEO’ların ücretlendirilmesi. UnitedHealth örneğinde olduğu gibi, şirketin kâr beklentilerini düşürmesi ve düzenleyici denetime takılması sonrasında CEO’luğa yeniden atanan Stephen Hemsley’ye üç yıl içinde ödenecek 60 milyon dolarlık hisse senedi opsiyonu verilmişti.

Bu ödeme paketi, UnitedHealth’in genel kurul toplantısında hissedarların üçte birinin ücret politikalarına karşı oy kullanmasına neden oldu. Frank, eski bir CEO’yu emeklilikten döndürmenin maliyetli olabileceğini ve bu durumun yatırımcıları rahatsız ettiğini vurguladı.

Frank’e göre, “Eğer CEO kalıcı olarak geri dönüyorsa, imza paketi mutlaka değer yaratmaya yönelik net performans ölçütlerine bağlanmalı. Eğer bu geçici bir dönüşse, onları daha uzun süre kalmaya teşvik edecek bir paket tasarlanmamalı.”

Citrin ise, bir boomerang CEO’nun ilk ve ikinci görevleri arasında ortalama iki buçuk yıl geçtiğini, bu sürede şirketin karşı karşıya olduğu koşulların tamamen değişmiş olabileceğini hatırlattı. Bu nedenle, boomerang atamalar genellikle sadece geçici bir çözüm değil, aynı zamanda stratejik bir geçiş adımı olarak da görülüyor.