İsrail'in dış istihbarat servisi Mossad, İranlılara yönelik doğrudan bir çağrı yaparak, geçen Pazar günü başlayan protestoları sürdürmelerini istedi. Mossad, başkent Tahran ve diğer İran şehirlerinde gösteriler yayılırken, protestocuları "sahada" desteklediklerini öne sürdü.

İsrail ordu radyosunun aktardığına göre Mossad, Farsça yayın yapan X hesabından yaptığı paylaşımda, "Birlikte sokaklara çıkın. Zaman geldi. Biz sizinleyiz" ifadelerini kullandı. Paylaşımda, "Sadece uzaktan ya da sözlerle değil. Sahada da sizinleyiz" denildi.

İran yönetimi son aylarda "İsrail ajanı" oldukları suçlamasıyla onlarca kişiyi idam etti. İnsan hakları savunucuları Tahran'ı barışçıl protestoları bastırmak için "İsrail ajanı" suçlamasını kalkan olarak kullanmakla eleştiriyor.

İran'da halk neden sokağa çıktı?

Pazar günü Tahran'da esnafın İran'da giderek kötüleşen ekonomik koşullara karşı başlattığı protestolar, politik bir kimlik de kazanarak, diğer şehirlere de yayıldı. Gösterilere üniversite öğrencileri de katıldı.

Protestoların başlamasının arkasında, İran riyalinin dolar ve diğer dünya para birimleri karşısında ciddi biçimde değer kaybetmesi yatıyor. Bu durum, ithalat fiyatlarının yükselmesine yol açarken, perakende ticaretle uğraşanları da olumsuz etkiledi.

Ezeli düşmanlar İran ve İsrail

Mossad'ın çağrısı, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile ABD Başkanı Donald Trump arasında bu hafta yapılan görüşmelerin ardından geldi. Görüşme sonrasında Trump, İran'ın nükleer ya da balistik füze programlarını yeniden inşa etmesi halinde yeni saldırılar düzenlenebileceği uyarısında bulunmuştu.

Netanyahu geçmişte de İran'daki muhalefeti destekleyen açıklamalar yapmıştı.

Ezeli düşmanlar İran ve İsrail bu yıl 12 gün süren savaş yaşadı. İsrail, İslam Cumhuriyeti'nin nükleer araştırma ve balistik füze kapasitesini yok etme gerekçesiyle sivil yerleşim alanlarını da hedef alan bir dizi saldırı düzenledi. İran ise buna İsrail'e yönelik insansız hava aracı ve füze saldırılarıyla karşılık verdi. Çatışmaların ilerleyen aşamasında ABD de İsrail'e katılarak İran'daki nükleer tesisleri bombaladı.

İsrail'i tanımayan İran, uzun süredir İsrail'i nükleer tesislerine yönelik sabotaj operasyonları düzenlemek ve bilim insanlarını öldürmekle suçluyor.

Tahran yönetimi ayrıca, "direniş ekseni" olarak adlandırdığı politika çerçevesinde bölgede çeşitli silahlı grupları destekliyor. Bunlar arasında Lübnan'daki Hizbullah ile Filistinli Hamas hareketi de bulunuyor. İsrail, son iki yılda her iki örgütle de büyük çaplı savaşlar yürüttü.

Eski Hamas lideri İsmail Haniye, Temmuz 2024'te Tahran'da düzenlenen ve İsrail'e atfedilen bir saldırıda öldürülmüştü.