İstanbul'un taksi sorununa ilişkin yapılan bir çalışmaya göre taksi sayısı en büyük problem. Çözüm önerileri arasında dinamik fiyatlandırma, dijitalleşme, taksicilik ekosisteminin şirketleşmesi ve araç sayısının artırılması tavsiyeleri yer alıyor.

İstanbul’da taksi sorunu her tarafı mutsuz eden bir kavram olarak kendini gösteriyor. Yolcular, sürücüler, plaka sahipleri ve idarecilerin hepsi bu sorundan şikayetçi. Uluslararası danışmanlık hizmetleri şirketi EY Türkiye, kentteki taksi ekosistemine ilişkin yaptığı çalışmanın sonuçlarını paylaştı. 

İstanbul Taksi Ekosisteminin Dönüşümü başlıklı raporda kentteki mevcut durum, globaldeki örnekler ve İstanbul için tavsiyeler yer aldı.  Rapordaki hesaplamalara göre İstanbul’daki taksi hizmetinin piyasa büyüklüğü 47,8 milyar TL. Bu miktar Türkiye’deki 13 ilin ekonomisinden daha büyük. 

2024 sonu baz alındığında kentte 20 bin 311 adet taksi plakası bulunuyor. Araç başına iki sürücü hesaplandığında 40 binden fazla da taksi şoförü bulunuyor. Araç başına günde 36 yolculuk yapılıyor, ortalama taksimetre ücreti ise 240 TL seviyesinde. 

Bu alanda yapılan diğer çalışmalarda olduğu gibi taksi probleminde ortaya çıkan en büyük sorun taşıt sayısının yetersiz olması. Resmi rakamlara göre kentte 15,7 milyon kişi yaşıyor yıllık turist sayısı ise 18 milyonun üzerine. Taksi sayısı 1990’lardan 2020’lere kadar ise hiç artış göstermeden 17 bin 395’te kaldı. Bu sürede kentin nüfusu iki kattan fazla artarken, turist sayısı ise yaklaşık 10 katına çıktı.  

Küresel ölçekte diğer ülkelerle kıyaslandığında İstanbul’da bin kişi başına 1,3 taksi düşüyor. Öte yandan Rezervasyonlu Bireysel Taşıma (RBT) sistemindeki araçlar da dahil edildiğinde bu oranlar New York’ta bin kişi başına 6,3, Londra’da 8,2, Singapur’da 16,2, Moskova’da 14,7 ve Paris’te 3,3 olarak hesaplanıyor. Türkiye’de kendi şoförleri yasaklanan Uber ve bir süredir kamuoyunda tartışmalara neden olan Martı Tag, RBT sistemine örnek olarak gösterilebilir.

Taksi bir yandan karlı bir yatırım aracına dönüşürken bir yandan da herkesin şikayetçi olduğu bir olgu haline geldi. Kentte yaşayan her 100 kişiden 86’sı en az bir kere taksi bulmakta zorlandığını bildirirken düzenli olarak sorun yaşayanların oranı ise yüzde 33. 

Taksi ekosisteminde gelir dağılımı

Taksiler sürücü, kiracı, plaka sahibi gibi birçok fazla insanın ve grubun dahi olduğu bir işletme ekosistemi. Bu ekosistemde üretilen her 100 TL’nin dağılımı ise şu şekilde gerçekleşiyor: 32 lira plaka sahibine, 11 lira galeri sahibine veya kiracıya, 26 TL toplamda iki sürücüye (kişi başı 13 lira) giderken kalan 31 lira ise işletme gideri olarak yazılıyor. Bu paranın 21 lirası yakıta, üç lirası durak kirasına, beş lirası SGK ödemelerine ve son olarak iki lirası da araç yıkamaya gidiyor.