Kakao ve kahve geçen yıl fiyatları en çok artan emtialardı. Yükseliş bu yıl da durmayacak. Çünkü kötü hava koşulları nedeniyle arz sıkıntısının yanında talep artıyor. Çinliler kahveyi sevmeye ve her yıl daha fazla içmeye başladı. 

Kahve ve çikolata sevenler için bu aralar haberler epey kötü… Küresel arz açığı nedeniyle kahve ve kakao son iki yıldır en çok değer kazanan emtia oldular. Geçen yıl kakao fiyatları iki kat artarken, kahve fiyatları da yüzde 70’in üzerinde değer kazandı. Kahve ve kakaoda dört hasat mevsimi art arda arz açığı yaşanıyor. 

Geçen yıl küresel kahve üretiminin yüzde 57’si Arabica çekirdeklerinden yapıldı ve Brezilya bu konudaki en büyük üretici… Eylül ayında Brezilya'da son 70 yılın en kötü kuraklığı yaşandı ve ardından gelen yoğun yağmur üründe yapraklanmayı artırırken çiçeklenmeye engel oldu. Bu da Mayıs ile Eylül arasında yapılan kahve hasadını olumsuz etkiledi. Bunun sonuçlarının 2025’te de yaşanması, bu yılki arz rakamının da beklentilerden düşük olması bekleniyor. Ayrıca, ikinci popüler kahve çekirdeği türü olan ve genellikle granül kahve harmanlarında kullanılan Robusta arzı da, Vietnam’daki şiddetli kuraklık ve ardından gelen sellerden dolayı keskin biçimde azaldı. 

Diğer önemli faktörlere bakarsak; 2021’de Covid-19 salgınıyla başlayan arz zincirlerindeki bozulmanın devam etmesi, o dönem Güney Afrika’da siyasi istikrarsızlığın ihracatı yavaşlatıcı etkisi, yüksek enflasyonun fiyat şoklarını atlatabilecek büyük şirketlerde bile fiyat artışlarını zorunlu hale getirmesi de kahvenin daha pahalı olmasının diğer nedenleri… 

Üretimdeki düşüşe karşılık, özellikle Çin’de kahve tüketiminin artmasından dolayı küresel talep de önemli bir artış gösterdi. ABD Tarım Bakanlığı, geçen yıl Çin’deki kahve tüketiminin beş yıl öncesine göre yüzde 60 arttığını belirtiyor. 

Geçmiş yıllarda da kuraklık, sel küresel kahve arzını azaltıyor ve fiyatlar da yükseliyordu. Ancak son iki yıldır iklim değişikliği kaynaklı şiddetli kuraklık sadece kahvede değil, kakao, zeytinyağı ve portakal suyu gibi emtialarda hatırı sayılır bir arz sıkıntısı yarattı. Buna bir de kahvede küresel talebin beklenmedik bir şekilde artması eklenince fiyatlar çığırından çıktı.

Tüm bu nedenler sonucunda, dünyanın en çok işlem gören emtialarından biri olan kahve, son 50 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Bu 2024’te beri yüzde 70 artış demek.

Kakaoda ise en büyük üreticiler Fildişi Sahili ve Gana’da ise, kötü hava koşulları, kako çekirdeği hastalıkları, kaçakçılık ve yasadışı altın madenlerinin plantasyon alanlarını azaltması gibi nedenlerle keskin biçimde üretim düşüşü oluyor. 

Şikago Vadeli İşlemler Borsası'nda Mart vadeli kahve fiyatları, Eylül başında pound'u (453 gram) 2.47 dolar iken, Kasım sonunda 3.21 dolara çıktı. 10 Aralık'ta 3.35 dolar ile tarihi rekora ulaştı. Bu yıla 3.26 dolardan başladı ve 21 Ocak'ta 3.35 dolar ile rekorunu yineledi. Kahve fiyatları 21 Ocak itibarıyla son bir yılda yüzde 73 yükseldi. Esspressoda kullanılan Arabica kahve çekirdeğinin fiyatı, son olarak 1977 yılında Brezilya'daki plantasyonları kar yağışı tahrip ettiğinde bu seviyeye çıkmıştı.