Dünyanın önde gelen kahve üreticisi olan ülkelerde yaşanan iklim krizi fiyatları son yarım yüzyılın neredeyse en yüksek seviyesine taşıdı

---

05 Aralık 2024, 15:59 Güncelleme: 05 Aralık 2024, 16:06

Brezilya ve Vietnam'daki kötü hava koşulları nedeniyle küresel kahve fiyatları son 50 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak Nestle gibi şirketleri fiyatları yükseltmeye, tüketicileri de hayat pahalılığı krizinin ortasında daha ucuz seçenekler aramaya zorladı. Artan fiyatlar bu yıl mahsulü olan çiftçilere fayda sağlayacak ancak borsalarda riskten korunma maliyetleri ve önceden satın aldıkları çekirdekleri almak için mücadele eden tüccarları zorlayacak.

Fiyatları ne yükseltiyor?

Brezilya ve Vietnam'daki kötü hava koşullarına bağlı üretim sorunları, küresel arzın üç yıldır talebin gerisinde kalmasına neden oldu. Bu durum stokların tükenmesine ve yaklaşık 500 gram fiyatının 3.36 dolara ulaşmasına neden oldu. Kahve en son 1977 yılında kar yağışı Brezilya'daki tarlaların büyük bölümünü yok ettiğinde bu kadar yüksek fiyattan işlem görmüştü. Bu arada uzmanlar kahve üretiminin bir yıl daha cansız geçeceğini tahmin ediyor. Dünyanın arabica (özellikle kavrulmuş ve öğütülmüş karışımlarda kullanılan yüksek kaliteli çekirdekler) üretiminin neredeyse yarısını gerçekleştiren Brezilya, bu yıl kayıtlara geçen en kötü kuraklıklarından birini yaşadı.

Ekim ayında yağmurlar nihayet gelmiş olsa da topraktaki nem oranı düşük kalmaya devam ediyor ve uzmanlar ağaçların çok fazla yaprak ancak çok az çiçek ürettiğini söylüyor. Genellikle hazır kahve yapımında kullanılan robusta çekirdeklerinin yaklaşık yüzde 40'ını üreten Vietnam'da da bu yılın başlarında yaşanan şiddetli kuraklığı ekim ayından bu yana yağan aşırı yağmurlar takip etti.

Danışmanlık şirketi StoneX, Brezilya'nın arabica üretiminin gelecek yıl yüzde 10,5 düşüşle 40 milyon torbaya gerileyeceğini, bunun robusta üretimindeki artışla bir miktar dengeleneceğini ve böylece ülkenin toplam mahsulünün yüzde 0,5 oranında azalacağını öngörüyor. Vietnam'da ise Eylül 2025 sonuna kadar rekolte yüzde 10'a kadar düşerek küresel robusta kıtlığına katkıda bulunabilir.

Müşteriler neden endişeli?

Brezilya merkezli tüccarlar Atlantica ve Cafebras, kahve fiyatlarındaki artışlar, riskten korunma maliyetleri ve teslimat gecikmeleri nedeniyle mahkeme denetiminde borç yapılandırması arayışında. Müzakerenin başarılı olmaması halinde mahkeme denetimli borç yapılandırması iflastan önce geliyor.

Atlantica ve Cafebras gibi yerel tedarikçilerden çekirdek satın alanlar, fiziki piyasadaki risklerinden korunmak için genellikle vadeli işlem piyasasında kısa pozisyon alırlar. Artık fiziksel kahvelerini alamayacaklarından korkan birçok tüccar, zarar eden kısa vadeli pozisyonlarını kapatıyor. Kısa pozisyonların kapatılması, vadeli işlemlerin satın alınmasını veya uzun vadeli işlemlere geçilmesini gerektiriyor ve bu da fiyatları daha da yükseltiyor.

Kahveciler ve tüketiciler üzerindeki etkisi

Yükselen kahve fiyatları kahve şirketleri için de bir sorun. Dünyanın en büyük kahve firması Nestle'nin patronu, tüketicilerin daha ucuz markalara yönelmesine yol açan fiyat artışları nedeniyle zayıflayan satışlardan ve pazar payı kaybından memnun olmayan yönetim kurulu nedeniyle bu yılın başlarında görevden alındı.

Tüketicilere 6 ay içinde yansıyacak

Bu şirketler kahveyi aylar öncesinden satın alma eğilimindeler. Bu da tüketicilerin fiyat artışını muhtemelen 6 ila 12 ay içinde göreceği anlamına geliyor. Dışarıda kahve içen tüketiciler bugünkü fiyat artışından daha az etkilenecek. Starbucks gibi daha çok kafelere satış yapan şirketler ise küresel kahve fiyatının bir kafede 5 dolarlık tipik bir fincan kahvenin toplam fiyatının yalnızca yüzde 1,4'ünü oluşturması nedeniyle durumdan onlar kadar etkilenmeyecektir. 

---