Çevrenizdeki insanların ‘Bir şeyi kırk kere dersen olur’ ya da ‘Korktuğum başıma geldi’ gibi cümleler kurduğunu duymuşsunuzdur. Bir olaya karşı olan düşünceleriniz ya da söylediğiniz sözler sayesinde o olayın sonucunu yönlendirebileceğinizi söylesem hayatınızda neleri değiştirmek istersiniz?

Pygmalion Etkisi Nedir?

Pygmalion etkisi adını, Yunan mitolojisinde geçen Kıbrıslı heykeltıraş Pygmalion’dan almıştır. Bir olaya karşı girilen beklentiler nedeniyle, zamanla o olayı gerçekleştirecek davranışları sergileme durumudur. Daha basit şekilde anlatmak gerekirse, bir mülakata gireceğinizi düşünün. Çevrenizdeki insanların ‘başarabilirsin’ gibi motive edici sözleri ya da ‘yapabilirim, kendime güveniyorum’ şeklindeki düşünceleriniz sizi zamanla mülakatı geçebilmek için gerekli çalışmaları yapmanıza yönlendirir. Bu nedenle Pygmalion etkisinin bir diğer adı beklenti etkisidir.

Pygmalion Etkisi Nasıl Çalışır?

Pygmalion etkisi başkalarının bizim hakkımızda olan beklentilerini duyduğumuzda anlık olarak hissettiğimiz bir olgu değildir, belirli bir süreç gerektirir. Öyle ki; kendimize olan öz yeterliliğimizin yüksek olması olaylara karşı davranışımızı etkiler. Bu davranış sayesinde çevremizdekilerin düşüncelerini etkileriz ve bize karşı olan davranışlarının şekillenmesine neden oluruz. En sonunda ise kişilerin bize karşı davranışı kendimize olan öz yeterliliğimizi etkiler. Böylece bir düşünce ve davranış döngüsüne girmiş oluruz.

Olumluya Odaklanmak

Pygmalion etkisi sadece bir gözlem olarak kalmamış aynı zamanda bilimsel olarak çalışılmış ve araştırılmış psikolojik bir olgudur. Amerikalı sosyolog Robert K. Merton Pygmalion etkisini 1948 yılında; bir duruma, kişiye ya da nesneye karşı olan tutumlar, yanlışı doğru hale getiren yeni bir davranışa yol açar şeklinde açıklamış ve kendi kendini gerçekleştiren kehanet olarak tanımlamıştır. Bu tanım bilim dünyasında epeyce ilgi çekmiştir. Bu nedenle 1968 yılında okul müdürü Lenore Jacobson ve psikolog Robert Rosenthal birlikte ‘Sınıftaki Pygmalion’ bir çalışma yapmaya karar vermişler. Bu çalışma için bir grup öğrenci seçilmiş ve genel yetenek testi yapılarak test sonucuna göre öğrencilere ve öğretmenlerine yüksek IQ’ya sahip oldukları ve özel eğitim görecekleri söylenmiştir. Fakat gerçek şudur ki öğrenciler normal IQ'ya sahiptir ve normal bir eğitim görmeye devam edeceklerdir. Sene sonu geldiğinde öğrencilere tekrar test yapılmış ve IQ’ larının gerçekten yükseldiği görülmüştür. Ayrıca öğretmenlerin de öğrencilere karşı tutumu değişmiştir. Öğretmenlerin, öğrencileri daha motive edecek şekilde davrandıkları ve öğrencilerin yanlış yaptıkları sorular üzerine daha çözüme odaklı yaklaşımlar sergiledikleri gözlemlenmiştir. Bu çalışma sonucunda anlaşılmıştır ki aslında hem öğrenciler hem de öğretmenler olumlu beklentileri karşılayabilmek adına ellerinden gelenin en iyisini yapmaya odaklanmışlardır. Bu nedenle Pygmalion etkisi kişinin beklentileri tam karşılayabilecek durumda olmasa bile en iyi performansını göstermesi yönünde olan davranışı harekete geçirmektedir.