ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük tarifelerini açıklamasının üstünden dört ay geçmesine rağmen ticaret, üretim ve büyüme şaşırtıcı bir direnç gösterdi. Şirketler, yeniden yönlendirilmiş tedarik zincirleri ve kriz refleksleriyle belirsizlik içinde ayakta kalmayı başarıyor.

---

22 Temmuz 2025, 16:00

Küresel ekonomi bu yılki tarihi gümrük vergisi artışını beklenmedik bir özellik sergileyerek atlatıyor: Dayanıklılık. Aşırı belirsizlikle karşı karşıya kalan işletmeler ve hane halkları, tarifelerin nereye varacağı konusunda netlik beklerken kısa vadeli bir yol bularak korunma yetenekleriyle ekonomistleri şaşırttı. 

Küresel üreticiler alımlarını öne çekti ve ABD'ye gidecek malları daha düşük tarifelere tabi olan üçüncü taraf ülkeler üzerinden yönlendirdi. Analistler, hane halkı ve işletmelerin belirsizliğe rağmen harcama ve yatırım yapmaya devam ettiğini söylüyor. JPMorgan'a göre dünya ekonomisi bu yılın ilk yarısında yıllık yüzde 2,4 oranında büyüyerek uzun vadeli trendine yaklaştı.

Ticaret hacimleri canlı, Atlantik'in her iki yakasındaki hisse senedi piyasaları rekor seviyelere yükseldi ve Avrupa'dan Asya'ya büyüme tahminleri yükseltiliyor. Goldman Sachs'a göre yatırım, imalat istihdamı, harcamalar ve genel faaliyetlerin tümü küresel çapta artış gösterdi. Washington'daki Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nün başkan yardımcısı Marcus Noland, “İnsanların yanlış anladığı şey ticaret politikasının kaotik davranışı ve bunun getirdiği riskten korunma” dedi.

Pandemi refleksleri

Kısmen, işletmeler Covid-19 salgını sırasında öğrenilen reflekslerden ve tedarik zincirlerini kurşun geçirmez hale getirmek gibi o dönemde marjları sıkıştıran ancak şimdi karşılığını veren değişikliklerden faydalanıyor. ABD'den Almanya'ya hükümetler de bolca harcama yaparak güveni desteklemeye yardımcı oluyor. Oxford Economics'te ekonomist olan Angel Talavera, bazı işletmelerin gelecekte tarifelerin daha yüksek olacağı beklentisiyle şimdiden stok biriktiriyor olabileceğini söyledi.

Yerel üretime yönelim

Avrupa Merkez Bankası'nın altı üyeli yönetim kurulunda yer alan Isabel Schnabel, geçtiğimiz günlerde merkez bankasının internet sitesinde yayınlanan bir röportajında, “Belirsizlik ekonomik faaliyet üzerinde düşündüğümüzden daha az baskı yapıyor gibi görünüyor” dedi. Yaklaşık 10 yıl önce hızlanan küreselleşmeye karşı siyasi tepki de uzun zamandır pek çok uluslararası işletmeyi ana ihracat pazarlarına hizmet etmek için yerel üretime daha fazla güvenmeye ikna etti. Birçok kişi gümrük vergilerinin bu tür planların önemini vurguladığını söylüyor.

CEO Klaus Geissdoerfer, yıllık geliri yaklaşık 2,9 milyar dolara denk gelen 2,5 milyar euro civarında olan Alman fan üreticisi EBM Papst'ın ABD'de üçüncü bir fabrika kurmayı planladığını ve bu fabrikanın genişletilip genişletilmeyeceğini değerlendirdiğini söyledi. Şirket, kısmen yapay zeka patlamasını destekleyen veri merkezlerinin inşası nedeniyle gelecek yıllarda ABD'de çift haneli gelir artışı bekliyor.