Fransa, Birleşik Krallık ve Kanada’nın Filistin’i tanıma adımları, ABD ile diplomatik ayrışmalara yol açıyor. Ancak tanınmak, egemenlik anlamına gelmiyor: Gazze ve Batı Şeria’daki bölünmüş yapı ve İsrail’in kontrolü altında, Filistin halkı hala tam bir devlete sahip değil.

---

05 Ağustos 2025, 11:17

Fransa, eylül ayında Filistin’i devlet olarak tanıyacağını açıkladı. Birleşik Krallık ve Kanada ise aynı yönde koşullu taahhütte bulundu. Bu tür adımlar, Filistinlilerin yalnızca İsrail ile müzakereler yoluyla devlet statüsüne ulaşabileceğini savunan müttefikleri ABD ile bir kopuşu temsil ediyor.

Dünyadaki ülkelerin büyük çoğunluğu (yaklaşık 150 tanesi) Filistin devletini tanıyor ve Batı Şeria’da sınırlı bir yönetim yetkisi olan Filistin Yönetimi, bu ülkelerin çoğunda diplomatik misyonlara sahip. Yine de Filistin halkı, kelimenin tam anlamıyla kendilerine ait bir devlete sahip değil. Son açıklamalar, Filistinliler için sembolik değer taşıyor ve Filistin devletine karşı çıkan İsrail hükümetini diplomatik olarak izole etmeye hizmet ediyor.

Devlet olmak ne anlama gelir?

Uluslararası hukukta devletin geleneksel tanımını belirleyen 1933 tarihli Montevideo Sözleşmesi'ne göre böyle bir yapı dört niteliği karşılamalıdır. Batı Şeria ve Gazze Şeridi, ilk koşul olan kalıcı bir nüfusu karşılıyor ancak diğer üç koşul olan hükümet, tanımlanmış sınırlar ve anlaşmalar yapabilme yetisi açısından eksiklikleri var.

Filistinliler için şu anda devlet statüsü gerçekçi bir ihtimal mi?

1990’lı yılların başında İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında imzalanan bir dizi barış anlaşması kapsamında, sınırlı özyönetim amacıyla Filistin Yönetimi kuruldu. Bu yapı yalnızca Batı Şeria’nın bazı bölümlerini yönetti, diğer bölgeler İsrail kontrolü altındaydı. İsrail askerleri ve sivil yerleşimciler 2005’te Gazze Şeridi’nden çekildiğinde, yönetim 2007 yılında Hamas’a geçti ve böylece fiilen iki ayrı Filistinli yönetim birimi oluştu.

Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile 1975 yılından itibaren resmi ilişkilerini sürdüren Türkiye, 15 Kasım 1988’de sürgünde ilan edilen Filistin Devleti’ni ilk gün tanıyan ülkeler arasında yer almıştır.

1990’lardaki anlaşmalar, İsrail ve Filistinlileri, çatışmalarına kalıcı bir çözüm müzakere etmeye taahhüt etti; bu, yaygın olarak Filistin devletinin İsrail’in yanında kurulması anlamına geliyordu. Sınırlar karşılıklı olarak belirlenmeliydi. Bu arada, anlaşmalar Filistinlilerin diğer ülkelerle ekonomik, kültürel, bilimsel ve eğitsel alanlarla sınırlı olmak üzere anlaşmalar yapma yetkisini sınırlandırdı.