NASA’nın temiz odaları, Dünya’nın en steril noktaları arasında yer alıyor ve uzay araçlarına tek bir mikrobun bile bulaşmasını önlemek gibi çok geçerli bir sebeple bu şekilde düzenleniyorlar. Ancak en sert kimyasallarla temizlenen, radyasyonla yıkanan ve besin kaynağının sıfıra yakın olduğu bu aşırı steril alanlarda bile hayat bir yolunu bulup tutunmayı başarıyor.

Son yapılan araştırmalar, NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nde montajı yapılan Phoenix Mars Lander aracının çevresinde, daha önce hiç tanımlanmamış onlarca bakteri türünün yaşadığını gösterdi. Bu organizmaların sadece hayatta kalmakla kalmayıp, laboratuvarın sert koşullarına uyum sağlayacak genetik hileler geliştirmesi bilim dünyasını şaşkına çevirdi.

Suudi Arabistan’daki Kral Abdullah Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Profesör Alexandre Rosado, bu keşfin kendileri için “her şeyi durdurup yeniden kontrol etme” anı olduğunu dile getiriyor. Araştırmacılar, temiz odalarda saklanan bu davetsiz misafirlerin, Mars yolculuğuna dayanıp dayanamayacağını anlamak için şimdi kolları sıvıyor. Çünkü bu kadar yoğun dezenfekte işleminden sağ çıkan bir mikrobun, uzay araçlarının sterilizasyon protokollerini de atlatma potansiyeli bulunuyor. Eğer bu bakteriler gerçekten hayatta kalıyorsa, başka gezegenlere istemeden de olsa “Dünyalı” hayatı taşıyor olabiliriz.

Mars simülasyonunda yaşam savaşı

Bilim insanları, bu bakterilerin dayanıklılık sınırlarını test etmek için 2026 yılının başlarında devreye girecek özel bir simülasyon odası inşa ediyor. Bu oda, Mars’ın düşük basınçlı ve karbondioksit zengin atmosferini, dondurucu soğuğunu ve yüksek radyasyon seviyelerini birebir taklit edecek şekilde tasarlandı. Temiz odalardan toplanan bu yeni türlerin, vakum ortamında ve yoğun ultraviyole ışınları altında nasıl tepki vereceği bu sayede netleşecek. İlk incelemeler, bazı türlerin DNA hasarını onarma ve uyku moduna geçerek zorlu şartları atlatma konusunda uzmanlaştığını gösteriyor.

Aslında bu hikayenin geçmişi 2007 yılına kadar uzanıyor. O dönemde Phoenix uzay aracının montajı sırasında zeminlerden 215 farklı bakteri suşu toplanmış ve korunmuştu. Fakat o günün teknolojisi, bu türleri tam olarak sınıflandırmak için yeterli değildi. Aradan geçen 17 yılda gelişen DNA dizileme teknolojileri, bu mikropların neredeyse her genini incelememize olanak tanıyor. Artık bu organizmaların ne kadar süredir orada olduğunu ve hangi genetik savunma mekanizmalarını kullandığını görebiliyoruz. Bazı bakteriler temizlik kimyasallarına karşı direnç gösterirken, bazıları yüzeylere tutunmak için yapışkan tabakalar oluşturuyor. Bu sıra dışı direnç yetenekleri, onları sadece gezegen koruma stratejileri için değil, aynı zamanda biyoteknoloji ve astrobiyoloji çalışmaları için de paha biçilemez birer denek haline getiriyor.