TCMB'nin blogunda yer alan analizde kartlı harcamaların son yıllarda özel tüketimin seyriyle daha uyumlu seyrettiği belirtildi. Kartla yapılan harcamaların son dönemde hızlı bir şekilde arttığı; bu yükselişte, dijitalleşme ve temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşması gibi teknolojik gelişmelerin yanı sıra enflasyonun yükselerek nakit taşımayı daha maliyetli hale getirmesi temel faktörler olarak karşımıza çıktığına dikkat çekildi. 

---

14 Temmuz 2025, 09:39 Güncelleme: 14 Temmuz 2025, 09:46

TCMB'de yardımcı ekonomist olarak göre yapan Ece Taşan Özel, Orhun Özel ve araştırmacı olarak görev yapan Tahamuhammet Süleyman tarafından kaleme alınan “Kart Kullanım Oranı ve Kartla Yapılan Harcamalar” başlıklı blog yazısı, Merkezin Güncesi sayfasında yayımlandı. Blog yazısında ayrıca, kartla yapılan harcamaların son yıllarda, özellikle parasal sıkılaşma sonrasında, daha ılımlı bir artış göstererek özel tüketimin seyriyle daha uyumlu bir görünüm seyrettiğinin görüldüğü belirtildi.

TCMB'nin blog yazısında şunlar denildi:

Kartla yapılan harcamalar yüksek frekanslı olması ve zamanlı bilgi sunması nedeniyle talep koşullarını izlemede yoğun bir şekilde kullanılıyor. Bu gösterge, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içindeki özel tüketim kalemiyle de 2021 yılına kadar oldukça uyumlu bir seyir izliyor. Ancak son yıllarda kartla yapılan harcamalar ivmelenme kaydederek özel tüketimin seyrinden ayrışıyor. Bu ayrışma, kartla yapılan harcamalardaki artışın yalnızca talep gelişmelerine değil, aynı zamanda tüketicilerin ödeme tercihindeki dönüşüme -yani nakitten kartlı ödemeye yönelimin artmasına- bağlı olduğunu akla getiriyor. Bu yazıda, uzun dönemli bir kartla harcama oranı serisi oluşturuyor ve kartla yapılan harcamalar verisinden ödeme tercihlerindeki değişimleri dışlayarak daha sağlıklı bir talep göstergesi elde ediyoruz.

Kartla yapılan harcamalar son dönemde hızlı bir şekilde artıyor. Bu artışta talep dinamiklerinin yanı sıra geleneksel ödeme yöntemi olan nakitten karta geçiş de etkili. Nitekim, güncel çalışmalar kartla ödeme sıklığının kayda değer biçimde arttığını ortaya koyuyor. Bu yükselişte, dijitalleşme ve temassız ödeme sistemlerinin yaygınlaşması gibi teknolojik gelişmelerin yanı sıra enflasyonun yükselerek nakit taşımayı daha maliyetli hale getirmesi temel faktörler olarak karşımıza çıkıyor.

Dolayısıyla ödeme alışkanlıklarındaki değişimler, kartlı harcamalar verisini kullanarak talebe ilişkin yorum yaparken kart kullanımındaki artışı da dikkate almamızı gerektiriyor. Kartla yapılan harcamaları bu değişimden arındırmak için de kart kullanım oranını bir zaman serisi olarak tahmin etmemiz gerekiyor.