Genellikle esnemenin uyku ile bağlantılı olduğunu düşünürüz. Peki, gerçekte esnemek uyku ile bağlantılı mıdır? Bağlantılı değilse neden esneriz ve esnemek bulaşıcıdır söylentileri doğru mudur? Gelin beraber bunların cevabını bulalım. 

Esnemeyle ilgili ilk araştırmayı 2500 yıl önce Yunan doktor Hipokrat yapmış ve esnemenin özellikle ateşli bir hastalık sırasında vücuttaki kötü havayı temizlemeye yardımcı olduğu sonucuna varmıştır. Bu görüş, 19. yüzyıla kadar hâkimiyetini korumuştur. Bu yüzyılda artık bilim insanları, esnemenin nefes almaya yardımcı olduğuna, vücuttan karbondioksitin atılıp kana daha çok oksijen girmesini sağladığına inanıyordu. Ancak bu görüşün de doğru olmadığı, esnemenin kandaki ve beyindeki oksijen seviyesini etkilediğine dair bir kanıt bulunmadığı, bilim insanları tarafından teyit edilmiştir. Yapılan son araştırmalara göre; esnemenin beyinde sıcaklık düzenleyici etkisi olduğu ortaya çıkmıştır. Çenenin şiddetle açılması, kanın kafatasında dolaşımını sağlayarak aşırı ısıyı dağıtmakta ve esneme sırasında alınan derin nefesle sinüs boşluklarına dolan hava ise beyni serinletmektedir. Uyumadan önce, uyandıktan sonra veya stres altında esnememizin sebebi bu gibi zamanlarda beynimizde sıcaklık artışı olmasından kaynaklanmaktadır. 

Esnemek Bulaşıcı mıdır?

Esneme; ağzın genişçe açılıp akciğerlere yüksek miktarda hava çekildiği, daha sonra yavaşça verildiği istemsiz bir reflekstir ve bulaşıcıdır. Provine; insanların yüzde ellisinin, karşısında biri esnediğinde esneyerek karşılık verdiğini belirtmektedir. “Öyle bulaşıcı ki birinin esnediğini görmek, duymak, hatta sadece bu konuda okumak bile esneme eylemini tetiklemeye yetiyor. ” diyor. 

Görüldüğü gibi esnemeyle alakalı birçok teori ortaya atılmıştır ve hala işlevi konusunda görüş birliği yoktur. Birçok türde çok işlevli olması muhtemel olan esneme refleksi bulaşıcıdır ve beynin sıcaklık dengesini düzenler. 

Kaynakça

1. https://www.bbc.com/turkce/ozeldosyalar/2014/11/141128_vert_fut_esnemek

2. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/neden-esneriz-esneme-neden-bulasicidir 

3. Moyaho, A., Flores Urbina, A., Monjaraz Guzmán, E., & Walusinski, O. (2017). Yawning: a cue and a signal. Heliyon, 3(11), e00437. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2017.e00437 

4. Platek S. M. (2010). Yawn, yawn, yawn, yawn; yawn, yawn, yawn! The social, evolutionary and neuroscientific facets of contagious yawning. Frontiers of neurology and neuroscience, 28, 107–112. https://doi.org/10.1159/000307086