2000 yılında internetin gözdesi Cisco, dünyanın en değerli şirketiydi. Bugün değeri o günkü seviyesinin yarısına indi. Bugün Nvidia ve Palantir gibi yapay zeka devleri, teknoloji ağırlıklı S&P 500 endeksini taşınıyor. Ancak geçmişte yaşananlar yatırımcıları endişelendiriyor.

---

26 Ağustos 2025, 11:35 Güncelleme: 26 Ağustos 2025, 13:29

1990’ların sonunda, her borsa komisyoncusunun dilinde tek bir anlatı vardı: World Wide Web. Yani internet, her alanı değiştirecekti; Alışverişten arkadaşlık ilişkilerine, araştırmalardan kariyer gelişimine kadar. İnternetsiz bir yaşam hayal bile edilemezdi. Bu anlatı, birçok kişinin hayal ettiğinden de öte bir şekilde gerçek oldu. Ancak bu durum, o dönemki çılgınlığa kapılan yatırımcılar için pek öyle hissettirmiyor olabilir. Mart 2000’de yaşanan çöküşle borsa yüzde 49 değer kaybetti. Daha da kötüsü, 2000 yılının başında piyasa değeri en yüksek 10 teknoloji hissesini elinde tutan bir yatırımcı, 2015 yılına gelindiğinde bu hisselerin tamamının S&P 500’ün gerisinde kaldığını görürdü. Bugüne geldiğimizde, o 25 yıllık süreçte yalnızca Microsoft ve Oracle, genel piyasadan daha iyi performans göstermeyi başarabildi. Cisco, Intel, Qualcomm ve IBM gibi diğer isimler ise yatırımcılarını büyük ölçüde hayal kırıklığına uğrattı.

Bu durum, yapay zekanın internet gibi dünyayı kökten dönüştüreceğine inanan ve bu inançla fiyatları yukarı taşıyan bugünün yatırımcıları için ciddi bir uyarı niteliğinde. Bilgi teknolojileri sektörü, bugün S&P 500 endeksinin yüzde 33’ünden fazlasını oluşturuyor. Bu oran, 1990’lardaki dotcom balonu dönemine eşit. Yalnızca Nvidia 4,3 trilyon dolarlık piyasa değeriyle endeksin yüzde 8’ini oluşturuyor; bu değer, üç yıl öncesine göre on kat artmış durumda. Ancak yapay zeka beklendiği kadar dönüştürücü olsa bile, bugüne kadar en çok kazanan hisselerin gelecek yıllarda da kazanmaya devam etmesi garanti değil.

"Hisselerle şirketleri ayırmak önemli"

California merkezli Research Affiliates’in kurucusu ve başkanı Rob Arnott bu konuda, "Hisselerle şirketleri ayırmak önemli. Bunlar harika şirketler ve harika ürünlere sahipler. Balonlar genellikle anlatı tamamen yanlış olduğu için değil, detaylarında yanlışlar olduğu için patlar. Büyüme oranı ya da büyümenin süresi abartılır, rekabetin pazar payını nasıl etkileyebileceği ise hafife alınır" dedi.

S&P 500 endeksi bugün yaklaşık 30 F/K (fiyat/kazanç) çarpanıyla işlem görüyor. Bu oran, tarihsel ortalama olan 20’nin oldukça üzerinde. Nasdaq 100’ün F/K oranı ise 33. Dotcom balonunun zirvesi olan 2000 yılının başında, S&P 500’ün çarpanı 34, Nasdaq 100’ün ise 70’in üzerindeydi. Bu yılki primi ağırlıklı olarak teknoloji hisseleri sağladı. S&P 500’deki teknoloji hisseleri şu anda kazançlarının 41 katına, satışlarının ise neredeyse 10 katına alıcı buluyor. Nvidia’nın F/K çarpanı 57 ve 12 aylık 148,5 milyar dolarlık satışına kıyasla değeri bunun 29 katı. 2023 başından bu yana yüzde 400’den fazla yükselerek 1 trilyon doları aşan Broadcom’un F/K oranı ise 110.