Neoliberalizmin iki büyük günahı
Son 30 yılın dünya ekonomisini şekillendiren neoliberalizm ve onun en görünür sonucu olan küreselleşme artık sorgulanıyor hale geldi. Küreselleşmenin vadettiği refahın ne kadar kırılgan ve ne kadar yanıltıcı olduğu her geçen gün daha net ortaya çıkıyor.
Son 30 yılın dünya ekonomisini şekillendiren neoliberalizm ve onun en görünür sonucu olan küreselleşme artık sorgulanıyor hale geldi. Küreselleşmenin vadettiği refahın ne kadar kırılgan ve ne kadar yanıltıcı olduğu her geçen gün daha net ortaya çıkıyor.
05 Nisan 2025, 08:00 Güncelleme: 05 Nisan 2025, 08:36
Bu eleştirilerin en çarpıcısı, ABD Başkan Yardımcısı J.D. Vance’in bir yapay zeka zirvesinde yaptığı konuşmayla geldi. Vance, küreselleşmenin çöküşünü iki büyük kibre bağladı.
İlk kibir, “Tasarımı biz yaparız, üretimi onlar yapar” anlayışıydı. Vance’e göre zengin ülkeler, özellikle ABD, üretimi “düşük değer taşıyan işler” olarak görüp ucuz iş gücüne sahip ülkelere devretti. Böylece kendilerini sadece tasarım, inovasyon ve yönetim gibi üst basamak işlerle tanımladılar. Apple’ın iPhone kutularındaki meşhur “Designed in Cupertino, California” ibaresi bu anlayışın en güçlü sembolüydü. Ancak bu yaklaşım, büyük bir stratejik hataydı. Çünkü üretim yapan ülkeler yalnızca daha ucuza iş yapmakla kalmadılar; zamanla mühendisliği, tasarımı ve fikir geliştirmeyi de öğrendiler.