Kahneman, Sibony ve Sunstein’ın “Noise-Gürültü” kitabı; tıptan iş dünyasına, sürdürülebilirlikten yapay zekaya kadar hayatımızın her alanında kararları bozan görünmez bir değişkeni, yani gürültüyü ortaya koyuyor. Günlük hayatta sezgilerimizle aldığımız pek çok kararın aslında sistematik hatalardan değil, tutarsızlıktan kaynaklandığını gösteren bu çarpıcı eser, hem bireylere hem kurumlara karar süreçlerini yeniden düşünme çağrısı yapıyor.

Daniel Kahneman, Oliver Sibony ve Cass R. Sunstein'ın Pegasus Yayınlarından çıkan  “Noise-Gürültü” kitabını okuduğumda, aslında içinde bulunduğumuz dünyada ne kadar çok gürültüye maruz kaldığımızı ve bu gürültülerin farklı alanlarda -metafor olarak da kullanılıyor tabii bu gürültü kavramı- verdiğimiz kararları nasıl etkilediğini görmek beni hem endişelendirdi hem de bunu çözümleyebileceğim bir kitapla karşılaştığım için sevindim.

Çünkü günlük hayatımızın içerisinde, özellikle de son dönemde, sosyal medyanın yarattığı etkiler, hemen bunu takiben pandemi sonrası yaşanılan hayata dair değişiklikler, ekonomi, dünyadaki siyasi gelişmeler, tüketicilerin zihinlerinde oluşan etki noktaları ve son olarak da yapay zekanın hayatımıza girmesiyle birlikte geldiğimiz noktada gürültüyü zaman zaman fark edemeden, gürültün içerisinde onun rüzgarına kapılıp ilerleyerek doğru kararlar vermediğimizi düşünüyorum. Bu yüzden de bu kitapla karşılaştığımda gerçekten de çok merak ettim ve her ayrıntısını okuyarak ve araştırarak sizlerle paylaşmak istedim.

Kitabın temel iddiası: “Gerçek dünyada kararlar skandal düzeyde gürültülü”

Kitapta aslında gerçek dünyada alınan kararlarda gürültü miktarı genellikle skandal düzeyde yüksektir diyor. Çarpıcı bir tanımlamayla başlıyor. Hassasiyetin ve doğruluğun önemli olduğu durumlarda gürültünün telaş verici miktarına örnekler veriyor kitap aynı zamanda. Kitaptan bazı etkileyici alıntılar paylaşmak istiyorum. Tıp gürültülüdür diyor yazarlar. Farklı doktorlar aynı hastayla karşı karşıya kaldıklarında hastanın cilt kanseri, kalp hastalığı, tüberküloz, depresyon ve daha birçok hastalığa sahip olup olmadığı konusunda farklı yargılara varırlar. Gürültü tahmin edilebileceği gibi öznesel yargının önemli olduğu psikiyatride özellikle yüksek oranda. Ancak röntgenlerin yorumlanması gibi hiç beklenmeyen alanlarda da hatırı sayılır miktarda gürültüye rastlanabilir diyor yazarlar.

Kitapta verilen ikinci bir örnek öngörüler gürültülüdür. Bu oldukça dikkatimi çekti. Çünkü özellikle de öngörü ve senaryo planlamanın ne kadar kritik öneme sahip olduğunu düşünürsek bakalım yazarlar bu konuda ne diyorlar. Öngörüler gürültülüdür çünkü profesyonel öngörücüler bir ürünün olası satış miktarından, işsizlik oranında olası artışa ve sorunlu şirketler için iflas olasılığına kadar hemen her konuda hayli değişken öngörülerde bulunurlar. Sadece birbirleriyle değil kendileriyle de fikir ayrılığına düşerler. Örneğin aynı yazılımcılara aynı görevin tamamlanma süresi için tahminleri iki ayrı günde sorulduğunda öngördükleri süreler ortalama %71 oranında değişiklik göstermiştir. Şimdi bu iki örneğe baktığımızda aldığımız kararları bence öncelikle gürültü zincirinin dışına çıkartıp tekrar gözden geçirmeliyiz. Bunu yapabilmek kendi elimizde. Peki kendi elimizde olmayan bizi de etkileyen ve çevremizdekiler tarafından verilen kararların içerisindeki gürültü oranını nasıl anlayacağız? İşte bence bu kitabı bu noktada mutlaka okumamız gerekiyor.