Fosil yakıtlardan gelen zenginliğini karbon depolama teknolojisine yatıran Norveç, sanayi kaynaklı emisyonlar için Kuzey Denizi’nin altında dev bir çöplük kuruyor. Ancak yüksek maliyetler, bu iklim çözümünün geleceğini belirsiz kılıyor.

Norveç’in kayalık batı kıyısındaki bir fiyordun kenarında, Kuzey Avrupa’nın enerji geleceği için milyar dolarlık bir bahis olarak görülen ve neredeyse heykelsi tanklar yer alıyor. Bergen liman kenti yakınlarındaki Oygarden’daki bu tanklar, güney Norveç’teki bir çimento fabrikasından çıkan atık gaza ait tonlarca sıvı karbondioksiti barındırıyor. Gemilerle taşınan bu karbondioksit, projeyi geliştirenlere göre yakında yaklaşık 70 mil denize açıldıktan sonra Kuzey Denizi'nde yaklaşık 2.590 metre derinlikte bir kuyudan geçirilecek ve süngerimsi kayalarda kilitlenerek depolanacak.

Enerji alanındaki uzmanlığını emisyonlarda kullanacak

Norveç uzun süredir Avrupa’nın lider petrol ve doğal gaz üreticisiydi. Şimdiyse, bu kaynaklardan elde edilen gelirin gelecekte düşebileceği düşüncesiyle Oslo, petrol endüstrisinin uzmanlığını ve avantajlı jeolojisini, ağır sanayi kaynaklı emisyonlar için bir 'çöp bertaraf hizmetine' dönüştürmeyi hedefliyor. Projeyi yöneten operasyon müdürü Aksel Plener, “Bizim sunabileceğimiz şey esnek bir çözüm. Bir rıhtım ve karbondioksit tankları olduğu sürece, şimdi gelip onu sizden alabiliriz" diyor.

Northern Lights adlı proje, çimento ve gübre gibi büyük miktarda karbondioksit yayan endüstrileri temizlemek için karbon yakalama ve depolama olarak bilinen süreci kullanan diğer çabalar için potansiyel bir model olarak yakından izleniyor. Bu sektörler, Avrupa’da emisyon vergileri ve diğer çevre düzenlemeleri nedeniyle sıkışmış durumda.

Yeni bir iş kolu olabilir

Karbon yakalama, petrol ve gaz devleri için de yeni bir iş kolu olabilir. Plener, Shell’in Norveç’teki Knarr sahasındaki eski operasyon müdürü ve Northern Lights’ın sahiplerinden biri. Shell’in ortakları arasında Norveçli Equinor ve Fransız TotalEnergies yer alıyor. Emisyonları azaltmak için potansiyel olarak önemli bir araç olarak görülmesine rağmen, karbon yakalama bazı analistlerin beklediğinden daha yavaş ilerliyor. Yüksek maliyetler ve çevresel kaygılar engel teşkil ediyor.

Northern Lights, bazı ölçütlere göre en ileri aşamadaki stratejiler arasında yer alıyor ve karlı olma potansiyeli taşıyor. Enerji danışmanlık firması Wood Mackenzie'de karbon yakalama araştırmalarının küresel başkan yardımcısı olan Mhairidh Evans, “Bu gelecekteki projelerin çoğunun nasıl görüneceğini beklediğimiz ilk örnek" dedi.

Evans’a göre birçok karbon yakalama planı çizim aşamasında; bunlardan onay alanlar para kazandırabilir. Evans, “Peki bunlar petrol ya da gaz üretmek kadar kârlı mı? Muhtemelen hayır. Ama daha istikrarlılar" diye de ekledi.  Karbon yakalamanın artan kabulünün bir işareti olarak, 20 finans kurumu İngiltere kuzeydoğusundaki iki karbon yakalama projesi için yaklaşık 8 milyar Sterlin değerinde borç kredisi vermeyi kabul etti; bunlardan biri Net Zero Teesside Power adlı doğal gaz yakıtlı bir enerji santrali. Fransız bankası Société Générale finansmanı düzenledi ve danışmanlık yaptı.