Çinli DeepSeek’in yükselişiyle Nvidia'nın hisseleri değer kaybetti ve ABD’li yetkililer Çin’e çip satışlarını kısıtlıyor ancak Amerikan yapay zeka devi kendisi için Çin'de uzun bir yol görüyor.

ABD Başkanı Donald Trump'ın yemin töreninde Nvidia CEO’su Jensen Huang, pek çok teknoloji patronu gibi Kongre Binası'nda Başkan'ın yanında oturmuyordu. Bir Nvidia yetkilisinin söylediğine göre törene davet edilmediği için Pekin'e gitti. Bir kayda göre Huang burada düzenlenen bir toplantıda müşterilere ve çalışanlara Çin pazarına olan güçlü bağlılığını anlattı. Bu, Nvidia'nın Çin'de yapay zeka çipleri satmaya devam edeceği anlamına geliyordu. 

Bir hafta sonra, Çinli DeepSeek şirketinin daha az gelişmiş Nvidia çipleri kullanarak yapay zeka yeteneklerinde bir sıçrama gerçekleştirdiğini açıklamasının ardından Nvidia'nın hisse senedi fiyatı tek bir günde yüzde 17 düştü. Bazı yatırımcılar bu gelişmeyi, Nvidia'nın en üst düzey ürünleri için Batı'daki pazarın altını oymak olarak yorumladı. Ancak Nvidia, Washington'daki her iki siyasi parti tarafından da Amerika'nın en büyük küresel rakibi olarak tanımlanan Çin'de yaptıklarının riskli olduğunu biliyordu. 

Liderliğini korumak için yararlı görüyor

Silikon Vadisi şirketi, Çinli müşterilere satış yapmanın yapay zeka alanındaki küresel liderliğini korumak için gelir sağlamasına yardımcı olduğunu savunuyor. Şirket yetkilileri, bu müşterilerin Nvidia'ya milyarlarca dolar ödemesi ve çiplerine ve onları çevreleyen yazılıma bağlı kalmasının, onları Çinli bir alternatif aramaya göndermekten daha iyi olduğunu söylüyor.

Yapay zeka çiplerindeki hakimiyeti sayesinde yaklaşık 3 trilyon dolar değer biçilen Nvidia, son üç yıldır Çin'de mümkün olduğunca çok iş yapmaya devam etmek için mücadele etti. ABD satabileceği ürünlere yönelik kısıtlamaları her arttırdığında, Nvidia kuralları karşılayan ancak rekabetçi bir ürün sunan yeni çipler tasarlamak için acele etti ve Washington'daki ulusal güvenlik yetkililerini hayal kırıklığına uğrattı.

Nvidia’nın başarısının kanıtı mı?

Nvidia, DeepSeek'in modellerini Nvidia çiplerinin yapay zeka alanındaki gelişmeleri nasıl destekleyebileceğinin bir başka kanıtı olarak nitelendirdi ve sektörü ileriye taşıyan şirketlerin en gelişmiş çiplerden oluşan kamyon dolusu ürüne ihtiyaç duymaya devam edeceğini söyledi. DeepSeek'in ilerlemelerinin, çiplerinin nasıl düzenlenmesi gerektiğine ilişkin görüşünü değiştirmediğini de ekledi. Nvidia, “Tüm ihracat kısıtlamalarına titizlikle uyuyoruz. Başarımız, Amerikan endüstrisi için küresel çapta kapılar açıyor” ifadelerini kullandı. 

Nvidia CEO'su Huang, cuma günü Beyaz Saray'da Trump ile bir araya geldi. Görüşmeye aşina olan kişiler, ilk kez bir araya gelen ikilinin yapay zeka politikası hakkında konuştuğunu söyledi. Bir kişi DeepSeek konusunun gündeme geldiğini ve Huang'ın başkana halkın aşırı tepki gösterdiğini söylediğini aktardı.

Uzun vadeli pazar

Nvidia Trump yönetimini, görevden ayrılmadan sadece birkaç gün önce gelişmiş yapay zeka çiplerinin uluslararası satışlarını daha da sınırlayan Biden yönetimi tarafından uygulamaya konulan kısıtlamaları tersine çevirmeye çağırdı. Nvidia'nın hükümet işlerinden sorumlu başkan yardımcısı Ned Finkle, “Amerika inovasyonla, rekabetle ve teknolojilerimizi dünyayla paylaşarak kazanır; hükümetin aşırı müdahalelerinden oluşan bir duvarın arkasına çekilerek değil” dedi. 

Nvidia ve yetkililer arasındaki mücadele, dünyanın en büyük iki ekonomik gücü olan ABD ve Çin hakkında Washington'daki temel bir soruyu gündeme getiriyor. İktidardaki Çin Komünist Partisi, her türlü önemli ticari bağın feshedilmesini gerektirecek kadar büyük bir tehdit mi? Yoksa iki ülke küresel nüfuz için rekabet ederken bile yüksek teknoloji alanlarında ticaret yapmaya devam edebilir mi?

Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı Michael Waltz geçen yıl yayınlanan bir kitabında “Açık toplumumuz ÇKP tarafından dayatılan katı gözetim devletini her zaman geride bırakacaktır, ancak ÇKP'nin fikirlerimizi ve teknolojik atılımlarımızı çalmasına izin vermeye devam edersek, ileride kalmak açısından bunun hiçbir anlamı olmayacaktır” diye yazdı.

Trump'ın ticaret bakanı olarak seçtiği Howard Lutnick, çarşamba günkü onay oturumunda Amerikan teknolojisinin Çin'deki inovasyona yardımcı olmasını istemediğini söyledi. Lutnick, “Nvidia'nın çipleri DeepSeek modelini yönlendiriyor. Buna bir son verilmeli” dedi. Nvidia için mücadele kısa vadede satışlarla ilgili değil. Ekim ayında sona eren dört çeyrekte Nvidia, yaklaşık yüzde 12'si Çin'den olmak üzere 113 milyar dolarlık satış yaptı. Bu Çin satışları, yüksek talep nedeniyle kolayca başka bir yerde ikame edilebilir.

Yöneticilere göre Çin şirketlerinin Nvidia çiplerine erişimini korumak için bastırırken, onları mümkün olan her yerde Çinli alternatifler bulmaya teşvik ediyor. Aralık ayında Çinli düzenleyiciler Nvidia'nın yerel antitröst yasalarını ihlal etmiş olabileceğini söylemiş, bu da Washington'un sertleşmesi halinde Pekin'in de oynayacağı kartlar olduğuna dair bir uyarı olarak yorumlanmıştı.