Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) küresel borç piyasalarının karşı karşıya olduğu zorluklara dikkat çekerek, sürdürülebilir büyümenin finansmanı için bu engellerin aşılması gerektiğini vurguladı.

OECD'nin yayımladığı Küresel Borç Raporu 2025'e göre, 2022 öncesinde düşük seyreden faiz oranları 2024 itibarıyla yüksek faizli bir döneme evrildi.

Merkez bankaları politika faizlerini düşürmeye başlasa da küresel piyasalarda tahvil getirileri yükseliş gösterdi. Bununla birlikte ülke ve şirketlerin borç seviyelerinde artış yaşandı. Yüksek maliyet ve borçlanmanın bir araya gelmesi özellikle büyük yatırımlara ihtiyaç duyulan bu dönemde gelecekteki borçlanma imkanlarını kısıtlama riski taşıyor.

Özellikle bazı kurumsal yapılar ve gelişmekte olan piyasa aktörleri, finansmana erişimde ciddi zorluklarla karşılaşıyor. Bu da sermayenin piyasada serbestçe dolaşmasını zorlaştırıyor.

Küresel borç ne kadar oldu?

Rapor, devletler ve şirketlerin 2024 yılında küresel piyasalardan 25 trilyon dolar borçlandığını ortaya koyuyor. Bu rakam 2007’deki borçlanma seviyesinin neredeyse üç katına denk geliyor.

2008 mali krizi ve Covid-19 salgınının etkilerini azaltmak için uygulanan mali destek paketleri, büyük ölçüde borç piyasaları yoluyla finanse edildi. Bu süreç küresel ekonomik durgunlukların önlenmesine yardımcı olsa da devlet ve şirketlerin borçlanma eğilimini artırdı.

Sonuç olarak 2024 itibarıyla devlet ve şirket tahvil borçları toplamda 100 trilyon doları aştı. OECD ülkelerinde 2023’te 14 trilyon dolar olan devlet tahvil ihraçları 2024’te 16 trilyon dolara yükseldi. Bu rakamın yıl sonunda 17 trilyon dolara ulaşarak yeni bir rekor kırması bekleniyor.

Gelişmekte olan ülkelerde de borçlanma eğilimi hız kazandı. 2007’de 1 trilyon dolar seviyesinde olan tahvil ihraçları, 2024’te 3 trilyon doların üzerine çıktı. Bu ülkelerde toplam borç stoku ise 4 trilyon dolardan 12 trilyon dolara yükseldi.

Merkez bankaları piyasadan çekilmeye devam ediyor

Merkez bankaları, niceliksel sıkılaştırma politikaları çerçevesinde borç piyasalarından geri çekilmeyi sürdürüyor. OECD verilerine göre, 2021’de OECD ülkelerindeki yurt içi devlet tahvillerinin yüzde 29’u merkez bankalarının elindeyken bu oran 2024’te yüzde 19’a düştü.

OECD, jeopolitik risklerin ve ticari belirsizliklerin yatırımcı davranışlarını değiştirebileceği konusunda uyarıyor. Bu durum uluslararası portföy akışlarında aksamalara yol açabilir ve bazı piyasalarda risk algısını artırabilir.

Piyasada likidite artıyor ancak oynaklık devam ediyor

Devlet tahvili piyasalarında likiditenin iyileştiği belirtilse de oynaklık hala pandemi öncesi seviyelerin üzerinde seyrediyor. Piyasa yapıcılarının likiditeyi destekleme çabaları sürse de sınırlı depolama kapasitesi özellikle kriz dönemlerinde ek zorluklar yaratabiliyor.

OECD raporu, küresel borç piyasalarının uzun vadeli sürdürülebilir büyüme için karşılaştığı engelleri aşması gerektiğini vurgularken yatırımcıların ve politika yapıcılarının risk yönetimine daha fazla odaklanmasının önemine dikkat çekiyor.