Olumsuz Etkiden Daha Fazla Olumlu Etki Yaratmak: Net Pozitif Nedir?
SOURCE:Evrim Ağacı|BY:Burçak olgun
Net pozitif, bir varlığın -genellikle belirli bir alanda- toplam etkisinin, negatif etkilerinden daha fazla pozitif etki yaratması durumunu ifade eder. Net pozitif, bireylerden kuruluşlara kadar pek çok farklı birime uygulanabileceği gibi çevre, sosyal ilişkiler gibi farklı alanlara da uygulanabilir.Örneğin…
Net pozitif, bir varlığın -genellikle belirli bir alanda- toplam etkisinin, negatif etkilerinden daha fazla pozitif etki yaratması durumunu ifade eder. Net pozitif, bireylerden kuruluşlara kadar pek çok farklı birime uygulanabileceği gibi çevre, sosyal ilişkiler gibi farklı alanlara da uygulanabilir.
Örneğin çevre bağlamında net pozitif; şirketlerin çevreye zarar vermekten çok, çevreyi iyileştirmek için katkıda bulunmalarını içerebilir. Benzer şekilde arkadaşlık ilişkileri bağlamında net pozitif, insanların arkadaşlarından talep ettikleri yardımdan daha fazlasını onlara sunması demektir.
Net pozitif kavramının önemli potansiyel faydaları olduğu için bu kavramı anlamak değerlidir. Dolayısıyla bu makalede, net pozitif hakkında daha çok öğrenecek, neden faydalı olduğunu görecek ve bu yaklaşımı kendi yaşamınızda mümkün olduğunca etkili şekilde nasıl sürdürebileceğinizi öğreneceksiniz.
Tüm Reklamları Kapat
Terimler ve İlgili Kavramlar
Net pozitif, bazen "net kazanç" veya "net pozitif etki"olarak da adlandırılır. Zaman zaman "net negatif" (net kayıp veya net negatif etki olarak da bilinir) ve "net nötr" (net kayıp yok, net sıfır veya etkisiz, nötr etki olarak da bilinir) kavramlarıyla karşılaştırılır.
Bunun yanı sıra şirketlerin veya binaların tükettiği kadar enerjiyi kendisinin üretmesi anlamına gelen "net sıfır enerji" gibi tabirler, bazı alanlarda benzer birer kavram olarak kullanılmaktadır.
Özellikle çevrecilik alanında, bir yapının negatif etkisinden (örneğin bir şirketin enerji tüketimi) "ayak izi" olarak bahsedilirken pozitif etkisinden ise (örneğin aynı şirketin enerji üretimi) "el izi" olarak söz edildiğini not etmekte fayda vardır.
Net Pozitif Örnekleri
Net pozitif kavramı; öncelikli olarak şirketler, şehirler veya ülkeler gibi büyük ölçekli organizasyonların çevresel politikaları bağlamında tartışılır. Bu bağlamda net pozitife bir örnek, tükettiğinden daha fazla elektrik üretmeyi hedefleyen bir şirkettir.
Tüm Reklamları Kapat
Ancak net pozitif, başka pek çok alanda da hedeflenebilir ve elde edilebilir. Örneğin bireylerin kişisel yaşamlarında net pozitifliği sürdürme yollarına dair bazı örnekler şunlardır:
Toplumunuza, ondan aldığınızdan daha fazla katkıda bulunmaya çalışabilirsiniz. Örneğin, bir spor takımı ya da çevrimiçi bir forum gibi bir topluluğun parçasıysanız yardım istemekten çok topluluktaki diğer kişilere yardımcı olabilirsiniz.
Çevreye verdiğiniz zarardan daha fazla olacak şekilde çevreyi iyileştirmeye çalışabilirsiniz. Örneğin her doğa yürüyüşüne çıktığınızda yanınıza küçük bir poşet alabilir, yol boyunca birkaç parça çöp toplayarak rotayı, oraya geldiğiniz halinden daha temiz bir halde bırakabilirsiniz.
Her günü hedeflerinizde biraz daha ilerlemiş olarak bitirmeye çalışabilirsiniz. Örneğin, hedefiniz sağlığınızı iyileştirmekse her gün bir önceki günden daha fazla egzersiz yaparak ilerleme kaydettiğinizden emin olabilirsiniz.
Net pozitif kavramını başka şekillerde de açıklamak faydalı olabilir. Örneğin yazılım geliştirme sürecinde, projelere katkı sağlamak yerine engel olan -yani net pozitif olmayan- programcıların tespit edilmesi faydalı olabilir. Zira bazı durumlarda bu tür kişilerin ekipten çıkarılması, iyi programcıların eklenmesinden daha faydalı olabilir.
Son olarak net pozitife benzer fikirler tarih boyunca farklı formlarda karşımıza çıkmıştır. Bunun en bilinen örneklerinden biri, dünya çapındaki "izcilik hareketi"ne ilham veren Robert Baden-Powell’a atfedilen şu sözdür: "Bu dünyayı, onu bulduğunuzdan biraz daha iyi bırakın."
Net Pozitifin Potansiyel Faydaları
Net pozitif olmayı hedeflemenin ve başarmanın faydalı olmasının birçok nedeni vardır:
Evrim Ağacı'ndan Mesaj
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
Kreosus
Kreosus'ta her 50₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
Patreon
Patreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTube
YouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer Platformlar
Bu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!
Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Ahlaki ve etik açıdan doğru kabul edilebilir. Örneğin net pozitiflik, Kant'ın kategorik imperatifi gibi ahlaki ilkelerle bağlantılıdır; bu buyruk, herkesin davranmasını isteyeceğiniz şekilde davranmanız gerektiğini belirtir. Altın kural ise başkalarına kendinize davranılmasını istediğiniz gibi davranmanız gerektiğini belirtir.
Kişinin kendisiyle ve hareketleriyle ilgili iyi hissetmesini sağlar. Örneğin, net pozitif olmak doğru olanı yaptığınızı hissettirebilir, bu durum duygusal iyi oluşunuzu artırabilir.
Harekete geçmek için motivasyon sağlar. Örneğin net pozitif bir sonuç elde etmeyi hedeflemek, size takip edebileceğiniz net bir amaç verebilir ve bu da normalde yapmayacağınız önemli adımları atmanıza motive edebilir.
Doğrudan olumlu etki yarattığınız durumu iyileştirebilir. Örneğin, amacınız en sevdiğiniz yürüyüş parkurunu daha temiz hale getirmekse yürüyüş yaparken çöp toplamak ve olumlu etki yaratmak, bu amaca ulaşmanın doğrudan bir yoludur.
Başkalarını da benzer şekilde davranmaya teşvik edebilir. Örneğin, insanların sizin çevre için daha iyi bir şekilde davrandığınızı görmeleri, onları da aynı şekilde davranmasını sağlayabilir.
İnsanların sizin hakkınızdaki izlenimini iyileştirebilir. Örneğin, insanların topluluğunuzda yardımsever bir figür olmaya çalıştığınızı bilmeleri, itibarınızı artırabilir ve sizinle bağlantı kurmak istemesini sağlayabilir.
Bu faydaların bazıları için -hepsi için geçerli değil- net pozitif olmayı hangi motivasyonla benimsediğiniz de önemlidir. Örneğin, eğer net pozitif sonucu fedakârlıkla, yani başkalarına karşı özverili bir ilgiyle elde ettiğiniz açıkça belliyse bu durum, insanların sizin hakkınızdaki izlenimini, bencil nedenlerle net pozitif sonuç elde etmeye çalışmanızdan daha fazla iyileştirebilir. Ancak bu durum, eyleme geçme motivasyonunuzu ya da somut olumlu sonuçlar elde etme yeteneğinizi doğrudan etkilemeyebilir.
Son olarak bu faydaların birçoğunun net pozitif etkiyi, kişinin sahip olabileceği alternatif etki türleriyle, yani net negatif ve net nötr etkilerle karşılaştırdığınızda daha belirgin hale gelebileceğini unutmayın. Örneğin başkaları üzerinde bıraktığınız izlenim söz konusu olduğunda net negatif olmak genellikle net pozitif olmaktan daha kötü bir imaja yol açar. Benzer olarak belirli sonuçlara ulaşma söz konusu olduğunda net nötr olmak durgunluğa ve ilerleme eksikliğine yol açarken net pozitif olmak iyileşmeye yol açacaktır.
Nasıl Net Pozitif Olunur?
Net pozitif olmak için genel olarak veya belirli bir alanda (örneğin kişisel ilişkiler söz konusu olduğunda) olumsuz etkiden (örneğin başkalarından almak) daha fazla olumlu etki (örneğin başkalarına vermek) yaratmayı denemelisiniz.
Yaptığınız pozitif işlerin miktarını ve etkisini artırın. Arkadaşlarınıza daha sık veya daha önemli şekillerde yardım etmeye çalışabilirsiniz.
Yaptığınız negatif işlerin miktarını ve etkisini azaltın. Arkadaşlarınızdan daha seyrek yardım istemeyi veya az çaba gerektiren yardımlar istemeyi deneyebilirsiniz.
Bunları yaparken özellikle harekete geçmek için motivasyona ihtiyaç duyduğunuzda, net pozitif olmanın faydalarını akılda tutmak yararlı olabilir. Buna ek olarak net pozitif hedefine ulaşmaya çalışırken ön planda tutmanız gereken birkaç önemli nokta vardır:
Ne kadar net pozitifliğe ulaşmak istediğinizi ve bunun nedenini kendinize sormalısınız. Örnek olarak bir alanda insanların çoğunluğundan daha fazla katkı sağlayabileceğinizi hissediyorsanız o alanda zorlandığınız bir duruma kıyasla daha yüksek bir net pozitiflik hedeflemeyi seçebilirsiniz. Herhangi bir forumda cevaplardan ziyade soru yöneltmek istiyorsanız yeteneklerinize bağlı olarak sorduğunuz her bir soruya karşılık iki veya beş cevap verme arasında bir seçim yapabilirsiniz.
Net pozitiflik olumsuz davranışlar için bir mazeret olmamalıdır. Özellikle bazı alanlarda iyi olmanız gerçeğini diğer alanlarda başkalarına zarar vermeyi haklı çıkarmak için kullanmamalısınız ve genel olarak olumlu bir etki yaratıyor olmanız gerçeğini son derece sorumsuz eylemleri meşrulaştırmak için kullanmamalısınız. Sahildeki çöpleri toplamanız, parkta yerlere çöp atmanız veya okyanusa kirletici maddeler dökmeniz gerektiği anlamına gelmez.
Net pozitiflik, pek çok yol gösterici ilke içinden yalnızca biridir ve sağduyu ile uygulanmalıdır. Örneğin; sizin net pozitiflik arayışınız başkalarına yardım etmek istemeniz anlamına gelse bile bu durumun , size zarar vereceğine inanıyorsanız kötü niyetli insanların cömertliğinizden faydalanmasına izin vermeniz gerektiği anlamına gelmez.
Son olarak kendinizde veya başkalarında net pozitifliği teşvik etmeye çalışırken bunu kendi hedeflerinize ve koşullarınıza uyan bir şekilde kavramsallaştırmanın yardımcı olabileceğini unutmayın! Bu tür bir kavramsallaştırma aldığınızdan fazlasını verme, zarar verdiğinizden daha fazlasını iyileştirme veya durumu daha iyi hale getirmek için üzerinize düşeni yapma gibi çeşitli biçimler alabilir.
Kişisel Gelişimde Net Pozitif
Kişisel gelişiminizle ilgili olarak bazen net pozitifliğin peşinden gitmek faydalı olabilir. Temelde, kendinizi sürekli geliştirmeye çalışmanız ve her günü/haftayı/ayı/yılı, sizin için önem arz eden konularda, önceki halinizden biraz daha iyi bir şekilde tamamlamanız gerektiği anlamına gelir.
Tüm Reklamları Kapat
Örneğin yatak odanızın dağınık olduğunu hissediyorsanız odanın tamamını temizleyene kadar, her günü odayı bir önceki halinden biraz daha temiz ve düzenli bir şekilde bitirmek konusunda kendinize meydan okuyabilirsiniz. Benzer şekilde, daha iyi bir forma girmek istiyorsanız her gün en az bir set egzersiz yapmaya karar verebilirsiniz; böylece zamanla yavaş yavaş daha formda hissedersiniz.
Başkalarında Net Pozitifliği Teşvik Etmek
Net pozitiflik kavramını bizzat uygulamaya koymanın yanı sıra, bu kavramın bireyler veya gruplar gibi diğer yapılar tarafından kullanılmasını da teşvik edebilirsiniz. Bunu nasıl yapacağınız, kimi etkilemeye çalıştığınız ve onlara ne yaptırmayı hedeflediğiniz gibi faktörlere bağlıdır. Bir kişinin belirli bir şekilde hareket etmesini sağlamaya çalışıyorsanız en iyisi sadece kişisel örnek teşkil ederek yol gösterebilirsiniz. Öte yandan bir şirketin net pozitifliği bir politika olarak uygulamasını sağlamaya çalışıyorsanız muhtemelen farklı bir yaklaşım kullanmanız gerekecektir.
Net pozitiflik arayışını teşvik ederken buna ulaşmanın sağlayacağı potansiyel faydaları belirlemek ve söz konusu birim için en cazip olacak olanları vurgulamak yararlı olabilir. Bir şirketi çevresel bir "net pozitif" politikasını benimsemeye ikna etmek istiyorsanız onlara bunun halkla ilişkiler açısından kârlı olabileceğini göstermek, onları ahlaki ilkelere dayanarak ikna etmeye çalışmaktan daha etkili olabilir.
Tüm Reklamları Kapat
Net Pozitifliğe Ulaşamıyor musunuz?
Net pozitifliği hedeflemenin veya ona ulaşmanın sizin için makul olmadığı zamanlar veya alanlar olabilir. İçinde bulunduğunuz koşullar nedeniyle maddi sıkıntı çekiyor olabilirsiniz, bu yüzden verebileceğinizden daha fazla maddi yardıma ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu makul bir şekilde değiştiremeyeceğiniz bir şeyden kaynaklandığında, bunu kabul etmelisiniz ve elinizden gelenin en iyisini yapmaya çalışmalısınız. Marcus Aurelius, Kendime Düşünceler adlı kitabında şöyle der:
Yardıma ihtiyaç duyduğunuz için utanmayın. Bir duvara hücum eden bir asker gibi yerine getirmeniz gereken bir göreviniz var. Eğer yaralandıysanız ve sizi yukarı çekmesi için bir silah arkadaşına ihtiyacınız varsa ne olmuş yani?
Başkalarına bakış açınız söz konusu olduğunda da bunu aklınızda tutmalısınız. Özellikle farklı koşullar altındaki farklı insanların, net pozitifliği hedefleme konusunda farklı yeteneklere sahip olduğu gerçeğini kabul etmeniz gerekir. Bu nedenle, özellikle de olumlu bir etki yaratmak için ellerinden gelenin en iyisini yapmaya çalıştıkları belliyse net pozitifliği hedeflemeyen veya buna ulaşamayan kişiler hakkında mutlaka kötü bir görüşe sahip olmamalısınız.
Net pozitifliği hedefleyemediğiniz veya buna ulaşamadığınız durumlarda aklınızda tutmanız gereken iki şey daha var:
Sırf net pozitifliğe ulaşamıyor olmanız, hiçbir olumlu etki yaratmaya çalışmamanız gerektiği anlamına gelmez. Belirli bir hobide henüz yeni olsanız ve başkalarına verebileceğinizden daha fazla yardıma ihtiyaç duyduğunuz açık olsa bile, insanlara karşı arkadaş canlısı davranarak topluluk üzerinde yine de olumlu bir etki yaratmaya çalışabilirsiniz.
Eğer bir alanda net pozitifliğe ulaşamıyorsanız bunu diğer alanlarda telafi edebilirsiniz. Yeni başlayan biri olarak görüldüğünüz bir toplulukta diğerlerine yardım etme konusunda net pozitifliğe ulaşamıyorsanız bunu uzman olarak sayıldığınız başka bir toplulukta telafi edebilirsiniz. Benzer şekilde; şu an için net pozitifliği hedefleyemiyor olsanız bile, şartlar yeterince değiştiğinde gelecekte bunu telafi edebilirsiniz.
Eylemlerin Net Etkisini Hesaba Katmak
Mesele sizin bizzat net pozitif olma çabanız olmasa bile, olayların net etkisini hesaba katmak faydalı olabilir. Belirli bir kişinin hayatınız üzerinde net negatif etkisi olduğunu fark ederseniz onlarla bu konu hakkında konuşmak, etkileşiminizi sınırlamak veya onları hayatınızdan tamamen çıkarmak gibi eylemlerde bulunabilirsiniz.
Bilim kurgu ve bilim gerçek burada buluşuyor!
“May the Force Be” tişörtü, Newton’un ikinci yasasını Star Wars evrenine zekice bir göndermeyle sunuyor. Hem fizik tutkunlarını hem de geek kültürünü sevenleri gülümsetecek bu tasarım, eğlenceli olduğu kadar da öğretici. %100 pamuklu kumaşıyla rahat bir deneyim sunarken, yüksek kaliteli baskısıyla her ortamda dikkat çeker. Gücü sadece hissetmek yetmez, formülünü de bilmek gerek!
Bilgiler ve Uyarılar:
Renk Bilgileri: Tişört beyaz ve siyah olarak üretilebilmektedir.
Beden Bilgileri: Stokta kalan ürünlerimiz arasından dilediğiniz bedeni seçebilirsiniz. Tişörtlerle ilgili beden bilgisi almak ve ölçüleri öğrenmek için buraya tıklayınız.
Cinsiyet Bilgileri: Bu ürünümüz unisex üretilmektedir ve her cinsiyete uygundur.
Kargo Bilgileri: Bu ürün sipariş alındıktan sonraki 2 iş günü içinde postalanacaktır. Kargo yöntemimiz hakkında daha fazla bilgiyi buradan alabilirsiniz.
Kumaş Bilgileri: Bu ürün %100 pamuktur.
Yıkama/Ütü Bilgileri: Tişörtler üzerindeki görsellerin korunması için tişörtlerin ters yüz edilerek yıkanması ve ütülenmesi tavsiye edilir. Siyah tişörtlerin en fazla 30 derecede yıkanması gerekmektedir.
Net pozitiflik; bir varlığın, genellikle belirli bir alanda, genel toplamda negatiften daha fazla pozitif etkiye sahip olması durumunda gerçekleşir. Bireyler ve kuruluşlar gibi çeşitli birimlerin yanı sıra, çevre ve sosyal ilişkiler gibi farklı alanlar için de geçerli olabilir.
Net pozitifliğin peşinden gitmenin ve buna ulaşmanın; ahlaki ilkelerle uyumlu hareket etmek, kendinizi iyi hissetmek, harekete geçmek için motive olmak, net pozitif olmaya çalıştığınız durumu iyileştirmek, başkalarını da benzer şekilde davranmaya teşvik etmek ve insanların sizin hakkınızdaki izlenimini geliştirmek gibi çeşitli potansiyel faydaları vardır.
Net pozitifliğin peşinden gitmek genellikle yaptığınız olumlu şeylerin miktarını ve etkisini arttırmayı veya yaptığınız olumsuz şeylerin miktarını ve etkisini azaltmayı gerektirir. Ancak doğrudan net pozitifliğe ulaşmaya çalışmadığınız durumlarda bile, olayların net etkisini hesaba katmanız faydalı olabilir.
Net pozitifliğin peşinden gidip gitmeyeceğinize ve bunu nasıl yapacağınıza karar verirken sağduyunuzu kullanmalısınız, bu ilkeyi olumsuz davranışlar için bir bahane olarak kullanmaktan kaçınmalı ve net pozitifliğe ulaşamasanız bile yine de biraz olsun olumlu etki yaratmaya çalışabileceğinizi unutmamalısınız.
