Düşük ham petrol fiyatlarının etkisiyle büyük petrol şirketleri işten çıkarmalara ve yatırım kesintilerine gitti. Yöneticiler yıllarca sürebilecek bir durgunluğa hazırlık yaparken, işten çıkarmalar sektör için kırmızı alarm anlamına geliyor.

---

09 Eylül 2025, 12:42

Dünyanın en büyük petrol ve gaz şirketleri, yöneticiler uzun süreli düşük ham petrol fiyatlarına hazırlık yaparken, corona virüsün piyasaları çökertmesinden bu yana en hızlı şekilde işten çıkarmalar yapıyor, maliyetleri düşürüyor ve yatırımları azaltıyor. Chevron ve BP gibi şirketlerde sektör genelinde binlerce işten çıkarma yapıldı ve on milyarlarca dolarlık ek maliyet tasarrufu vaat edildi. Harcama planları kısıtlandı, bazı projeler askıya alındı veya satışa çıkarıldı, çünkü gruplar hesaplarını dengelemeye çalışıyor.

Fiyatlar üzerindeki baskı artacak

ABD kaya gazı endüstrisi özellikle ağır darbe aldı ve ConocoPhillips geçen hafta, durgunluğa tepki olarak personelini işten çıkaran son şirket oldu. Teksas'ta bağımsız bir üretici olan Latigo Petroleum'un başkanı Kirk Edwards, iş kayıpları hakkında “Bu sadece Conoco'nun sorunu değil. Bu tüm ABD petrol ve gaz endüstrisi için yanıp sönen kırmızı bir uyarı ışığı” dedi. 

En büyük devlet enerji şirketleri bile bu durumdan etkilendi. Suudi Aramco, nakit elde etmek için bir boru hattı ağındaki 10 milyar dolarlık hisselerini sattı, Malezya'nın Petronas şirketi ise beş bin kişiyi işten çıkardı. Ham petrol fiyatları, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından ulaştığı zirveden bu yana yarı yarıya düştü. Hafta sonu OPEC+'nın, arz fazlası olacağına dair tahminlere rağmen üretimi artırmaya devam etme kararı, fiyatlar üzerindeki baskıyı artıracak.

Yatırım planlarını karşılayamazlar

Kartel, son beş ayda üretimi kısıtlama ve fiyatları destekleme stratejisinden, pazar payını geri kazanma ve ABD ve diğer OPEC dışı ülkelerdeki yüksek maliyetli rakiplerini ezme stratejisine geçti. Wood Mackenzie, jeopolitik bir şok yaşanmazsa, Brent ham petrolünün 2026'nın başlarında varil başına 60 doların altına düşeceğini ve birkaç yıl bu seviyede kalacağını tahmin ediyor. 

60 doların altında bir fiyatla, büyük batılı petrol şirketlerinin hiçbiri yatırım planlarını ve yatırımcıların beklediği temettü ve geri alımları karşılayamaz. Morgan Stanley, gelecek aylarda geri alımlarını azaltmalarını beklerken, BP bunu çoktan yaptı. Bu arada borçlanma seviyeleri, üreticilerin borçlarını ödemelerine olanak tanıyan 2022 petrol patlamasından önceki seviyelere geri döndü.

Wood Mackenzie'ye göre küresel petrol ve gaz üretimine yönelik sermaye harcamalarının bu yıl yüzde 4,3 düşüşle 341,9 milyar dolara gerileyeceği tahmin ediliyor. Bu 2020'den bu yana yatırımlarda görülen ilk yıllık düşüş olacak. ABD Enerji Enformasyon İdaresi geçen ay, ABD'deki sermaye yatırımlarındaki yavaşlamanın, dünyanın en büyük petrol üreticisi ülkesinde üretimin 2021'den bu yana ilk kez düşmesine neden olacağını açıklamıştı.