Petrol piyasasındaki arz-talep dinamikleri fiyatları nasıl etkiliyor?
Brent ham petrolü, artan jeopolitik gerginlikler, aşırı arz endişeleri ve dalgalanan talep tahminlerinin etkisiyle petrol fiyatlarındaki oynaklığın artmasıyla birlikte İsrail'in İran'ın enerji altyapısına saldırı düzenleyeceği endişeleriyle 7 Ekim'de varil başına 80 doların üzerine çıkarak Ağustos 2024'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Brent ham petrolü, artan jeopolitik gerginlikler, aşırı arz endişeleri ve dalgalanan talep tahminlerinin etkisiyle petrol fiyatlarındaki oynaklığın artmasıyla birlikte İsrail'in İran'ın enerji altyapısına saldırı düzenleyeceği endişeleriyle 7 Ekim'de varil başına 80 doların üzerine çıkarak Ağustos 2024'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
IG MENA'da piyasa analisti olarak görev yapan Monte Safieddine, Forbes Ortadoğu'ya yaptığı açıklamada, petrol üretimini ilgilendiren jeopolitik gerginliklerin, kötü şöhretli risk primini daha da dengesiz hale getireceğini ve daha dalgalı kısa vadeli hareketlere yol açacağını söyledi.
Dünya Bankası, Nisan ayında petrol fiyatı tahminlerini 2023'teki varil başına 83 dolardan 2024'teki varil başına ortalama 84 dolara yükseltti, ardından sürekli değişen arz-talep dinamiği nedeniyle 2025'te varil başına 79 dolara geriledi.
Petrol talebi
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), küresel petrol tüketimindeki yavaşlamayı gerekçe göstererek, ekim ayında 2024 ve 2025'e ilişkin küresel petrol talebi büyüme tahminini üst üste üçüncü ay düşürdü .
Pazartesi günü yayınlanan bir rapora göre, dünya petrol talebinin 2024 yılında günlük 1,93 milyon varil (bpd) artması bekleniyor. Bu, daha önce tahmin edilen 2,03 milyon bpd'den 106.000 bpd düşüş anlamına geliyor. OPEC, aşağı yönlü revizyondan sonra bile endüstri tahminlerinin en üst noktasında yer almaya devam ediyor.
Bu arada, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Ekim ayında yayımladığı aylık petrol piyasası raporuna göre, küresel petrol talebinin 2024'te yaklaşık 900.000 bpd ve 2025'te 1 milyon bpd'ye yakın artacağını öngördü. Her iki rakam da 2022-2023'te kaydedilen 2 milyon varil petrol talebi artışından daha düşük.
Paris merkezli ajans şimdi Çin talebinin 2024'te 150.000 bpd artmasını bekliyor, bu önceki tahmine göre 30.000 bpd düşüş. Çin petrol talebinin beklentilerin altında kalmaya devam ettiğini ve genel büyüme üzerindeki başlıca engel olduğunu söyledi.
New York merkezli Again Capital'in ortağı John Kilduff, Forbes Orta Doğu'ya yaptığı açıklamada , "Kuzey Yarımküre'deki kış dönemi küresel talebin zirve yaptığı dönem olsa da, Çin ve Avrupa'daki zayıf üretim sektörü anlamlı talep büyümesi için bir engel olmaya devam ediyor" dedi.
Çin'in ekonomik büyüme pozisyonunu canlandırmak için duyurduğu taahhütlerin, belirtilen hedeflere ulaşmak için yeterli görünmediğini ve emlak sektöründeki zayıflık ve devam eden genç işsizliği göz önüne alındığında ek önlemlere ihtiyaç duyulacağını kaydetti.
Parasal sıkılaştırmanın veya gevşetmenin etkisi
IMF, Ocak ayında yayınladığı raporda, yüksek petrol fiyatlarının petrol ihracatçılarının temel göstergelerini iyileştirdiğini ve daraltıcı para politikası şoklarının olumsuz etkisini azalttığını tespit etti.
UBS'de emtia analisti olan Giovanni Staunovo, Forbes Ortadoğu'ya yaptığı açıklamada, parasal ve mali teşvik önlemlerinin 2025'te talebi desteklemesinin muhtemel olduğunu, zayıflayan ABD doları ile birlikte petrolün birçok tüketici ülkede daha ucuz hale geleceğini söyledi.