Yeni bir araştırma, patatesin kendisinin değil, nasıl pişirildiğinin sağlık üzerindeki etkisini ortaya koydu. Haşlanmış ya da fırınlanmış patates sağlıklı bir seçenekken, patates kızartması Tip 2 diyabet riskini artırabiliyor.

---

07 Eylül 2025, 12:00 Güncelleme: 09 Eylül 2025, 11:12

Patatesler bazen haksız eleştiri alıyor ama bir uzmana göre sorun sadece patates kızartmasında. ABD Tarım Bakanlığı’nın en güncel gıda tüketim verilerine göre patatesler ABD’de en çok tüketilen sebzeler. İnsanların yılda ortalama 22 kg kadar patates yediği belirtiliyor. Ancak her ne kadar alçak gönüllü bir sebze olsa da patates pek de “besin değeri yüksek” olarak görülmüyor; bir Brüksel lahanası kadar saygı görmüyor. New York Üniversitesi emerita moleküler biyolog ve beslenme profesörü Marion Nestle, “Patatesin temelde sağlıklı bir gıda olmasına rağmen uzun yıllar boyunca sağlıksız düşünceleri çağrıştırdığını” söylüyor.

Sağlıklı bir beslenme düzenine patatesi dahil etmenin püf noktası pişirme yöntemine dayanıyor. Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’nun BMJ’de yayımlanan geniş çaplı araştırmasına göre haftada üç kez patates kızartması tüketmek, haftada bir porsiyondan az yiyenlere kıyasla Tip 2 diyabet geliştirme riskini yaklaşık yüzde 20 oranında artırıyor. Püre, haşlanmış, fırınlanmış patatesler ve hatta cips (patates ve mısır cipsleri dahil), risk artışıyla ilişkili değil.

40 yıllık veriler kullanıldı

Önceki çalışmalar da Tip 2 diyabetle patates tüketimi arasındaki ilişkiyi araştırmıştı çalışmanın baş yazarı Harvard T.H. Chan’dan Dr. Seyed Mohammad Mousavi, "Ancak eski araştırmalar patateslerin nasıl hazırlandığını ya da insanların yerine ne yediğini dikkate almıyordu" diyor. Araştırmacılar, Tip 2 diyabeti olmayan 200 binden fazla kişiyi kapsayan, yaklaşık 40 yıllık veriye dayanan kohort çalışması verilerini incelediler.

Sonuçlar, sağlık uzmanlarının uzun süredir vurguladığını yeniden ortaya koyuyor: Kökeni bir sebze de olsa kızartılmış ve ultra-işlenmiş fast food’ların düzenli tüketilmemesi ideal ama bu, patatesin tamamen beslenmeden çıkarılması gerektiği anlamına gelmiyor. Boston Üniversitesi klinik beslenme profesörü Joan Salge Blake şöyle diyor: Patates her zaman sağlıklı bir besin olmuştur. Bir süre kötü bir taşıyıcıyla ilişkilendirildi ama şimdi anlıyoruz ki sorun aslında sadece patates kızartması.

Patatesin besin değeri

Patates nişastalı bir sebze; bu onu brokoli ya da marul gibi nişastasız sebzelere göre daha yüksek karbonhidratlı hale getirir. Ancak bu kötü bir şey değil: Vücudun enerjiye ihtiyacı var ve Cleveland Clinic’ten diyetisyen Julia Zumpano'nun da söylediği gibi patates bu anlamda iyi bir kaynak. Tufts Üniversitesi’nden kardiyolog ve halk sağlığı bilimcisi Dariush Mozaffarian ise, “Patates tamamen besin değeri içermeyen bir gıda değil” diye ekledi. Zumpano’ya göre kabuğu soyulmadığında küçük bir patates yaklaşık 3,5 g lif içerir; ayrıca iyi bir C vitamini, potasyum, B6 vitamini ve az miktarda protein kaynağı.