ABD Başkanı Donald Trump da Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da ilişkilerinden para kazanmak istiyor.

---

12 Mayıs 2025, 12:28 Güncelleme: 13 Mayıs 2025, 12:06

Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakanı Muhammed bin Selman, ABD Başkanı Donald Trump'ı görkemli bir törenle karşılamaya hazırlanırken ikili ilişkilerinden para kazanmaya çalışıyor. Ancak bu Trump'ın öngördüğü şekilde olmayabilir. Selman, kendisini Orta Doğu'nun aranan adamı yapmak isterken, Trump ABD şirketleri için 1 trilyon dolarlık yatırım ve ticaret anlaşması imzalamakla övünüyor. Ancak krallığın kendi eseri olan petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte Suudilerin mali dinamiği değişti: Yurtdışında büyük harcamalar yapan bu ülkenin yurtiçinde acil paraya ihtiyacı var.

Bütçeyi nasıl kurtaracak?

Trump'la bu hafta yapılacak görüşme muhtemelen savunma ve güvenlikten yapay zeka, nadir metaller ve ulaşıma kadar her şeyi kapsayan düzinelerce anlaşmayla desteklenecek. Selman’ın düşüncelerine aşina olan kişilere göre nihai amacı ülkesinin imajını parlatarak yatırımcıları kendine çekmek ve Suudi ekonomisini dönüştürürken karşılaştığı mali zorlukların üstesinden gelmek. Asıl mesele, Trump'ın anlaşma arzusu ile petrol fiyatlarının son dört yılın en düşük seviyesine gerilemesi nedeniyle Suudi bütçesinin daha da kötüleşmesi ihtimalinin nasıl uzlaştırılacağıdır.

Borçlanma rekor seviyeye ulaştı

Fiyatları aşağı çekmek ABD’de pompa fiyatlarını düşürmek ve enflasyonu yavaşlatmak için sürekli olarak daha ucuz petrol çağrısında bulunan bir başkanın ziyareti için iyi bir zemin sağlıyor. Pek çok analist öngörülebilir gelecekte varil başına fiyatların 60 doların ortalarında, yani Suudi Arabistan'ın hesaplarını dengelemek için ihtiyaç duyduğu seviyenin altında seyredeceğini düşünüyor. Ülke daha fazla borçlanmak zorunda kaldı ve borçlar ilk çeyrekte yaklaşık 30 milyar dolar artarak rekor seviyeye ulaştı.

Washington'daki Arap Körfez Ülkeleri Enstitüsü'nde kıdemli uzman olarak görev yapan Robert Mogielnicki, “Suudiler bir enerji politikası taşıyla birkaç kuş vurmak istiyor: kotalarda hile yapanları cezalandırmak ve potansiyel olarak Başkan Trump'ın gözüne girme” dedi.

Mogielnicki'ye göre ülke geçmişteki petrol düşüşlerine direnç göstermiş olsa da uzun vadeli kazanç belirsiz. Yine de Trump ile yapılan anlaşmaların bir fark yaratabileceğini söyledi. BlackRock, Citigroup, IBM ve diğer bir dizi yöneticinin genel müdürleri Trump'ı Riyad'a kadar takip edecek. Mogielnicki, “Her şey bundan sonraki adımlarla ilgili olacak. Açıklamalar Suudi Arabistan'ın kilit sektörleri desteklemek için daha fazla ABD'li çok uluslu şirketi ve diğer önde gelen yatırımcıları çekmesine yardımcı olursa, uzun vadeli olumlu bir etki daha olası hale gelir” diye konuştu.

Son telefon görüşmeleri hakkında bilgi sahibi olan kişiler, Selman’ın Trump'a iş anlaşmaları ve petrol politikasının ötesinde, barış yapma hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmaya hazır olduğunu söylediğini aktardı. Ukrayna ve Gazze'nin yanı sıra Lübnan, Suriye ve Yemen gibi Orta Doğu'nun diğer sorunlu noktaları da buna dahil. Konuyla ilgili bilgi sahibi iki kişiye göre Selman, Trump'ı İsrail'in İran'ı vurma planlarından uzaklaştırmak istiyor.

“Oyun değiştirici Trump”

Johns Hopkins İleri Uluslararası Çalışmalar Okulu'nda Orta Doğu analisti olan Laura Blumenfeld, Trump için “parıldayan her şeyin” Orta Doğu'da olduğunu söyledi. Blumenfeld, “Eğer Trump'ın dediği gibi bu Amerika'nın altın çağıysa, Suudi Arabistan gökkuşağının sonundaki altın küpüdür” dedi. Bu durum Trump'ın iktidara geldiğinden bu yana Avrupa'daki ABD müttefiklerine ve Kanada gibi diğer müttefiklere karşı tutumuyla tam bir tezat oluşturuyor.

Selman’ın düşünceleri hakkında bilgi sahibi olan kişilere göre ABD ile daha derin bağların ekonomik dönüşümü için oyun değiştirici olduğuna inanıyor. Trump'ı, Vizyon 2030 programına yeni bir ivme kazandırmanın ve Suudi Arabistan'ı yeni bir Orta Doğu'nun temel taşı haline getirmenin anahtarı olarak görüyor. Vizyon 2030, kadın istihdamı, eğlence ve turizmin gelişmesi gibi önemli sosyal değişimler söz konusu olduğunda başarılı oldu. Ayrıca Expo 2030 ve 2034'teki erkekler futbol Dünya Kupası gibi etkinliklere ev sahipliği yapma hakkının güvence altına alınmasına da yardımcı oldu.

---