Bir enstrüman çalmak, yeni bir dil öğrenmek, arkadaşlarınızla görüşmek, gönüllülük faaliyetlerine katılmak, bir bahçeyle uğraşmak ya da egzersiz yapmak... Peki siz fiziksel ve zihinsel sağlığınızı korumak için bunun gibi üretken faaliyetlerden hangisini gerçekleştiriyorsunuz? Yapılan bazı araştırmalar üretken faaliyetlerin insan sağlığı üzerinde pozitif bir etkisi olabileceğini söylemektedir. Gelin detayları birlikte inceleyelim.

ÜRETKEN FAALİYETLER NEDİR?

Üretken faaliyetler topluluk yaşamına yapıcı bir katkıda bulunan ücretli veya ücretsiz eylemleri anlatmaktadır. Yeni bir beceri öğrenmek, yemek pişirmek, spor yapmak, kitap okumak, günlük tutmak, insanlara yardımcı olmak, bir işte çalışmak, gönüllülük faaliyetlerine katılmak gibi herhangi bir meşguliyeti içeren eylemler üretken faaliyetlere örnektir. Gönüllülük ve ücretli istihdam ise en yaygın olarak üretken faaliyetler olarak kabul edilmektedir.

Finlandiya'da yapılan Evergreen projesinin bir parçası olan çalışmada, 65-84 yaşları arasındaki toplam 1.181 insanla görüşülmüştür. Üretken ve sosyal faaliyetlerin, bakıma muhtaç hale gelme(yatılı olarak bir yerde kalma) ve ölüm oranları arasında ilişkisi olup olmadığı araştırılmıştır. Yaklaşık 17 yıl bu insanlar takip edilmiştir. Bu kişilerin %22'si bakıma muhtaç halde olduğundan bir kuruma yatırıldığı ve %71'inin öldüğü analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ile bu insanların fiziksel ve üretken aktivite yoğunlukları karşılaştırılmış, sosyal aktivitenin ölüm riskini ve başlangıçta kuruma yatırılma oranını azaltmasıyla ilişkilendirilmiştir.

The National Social Life, Health, and Aging Project (NSHAP) tarafından yapılan başka bir araştırmada 57-85 yaşlarında olan 1790 kişi üretken faaliyetler ve aktif yaşam sorularını içeren bir ankete tabii tutulmuştur. Bu anket sonuçları kullanılarak kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkili bir biyo-belirteç olan C-reaktif proteinin (CRP) miktarının ileriki yaştaki insanların üretken aktiviteleri ile ilişkili olup olmadığı araştırılmıştır. Bu çalışmada CRP biyo-belirtecinin kullanılması oldukça önemlidir çünkü CRP miktarı, vücut iltihap oranı ile bağlantılıdır. Ayrıca ileri yaşlarda CRP seviyeleri artmakta olup yüksek CRP seviyeleri kalp krizi de dahil olmak üzere kardiyovasküler hastalıklarla bağlantılıdır. Bireylerden alınan kan örneklerinden çıkan CRP konsantrasyonları sonucuna göre üretken faaliyetlerde yoğun katılım gösteren bireyler daha düşük CRP seviyeleri ile ilişkilendirilmiştir. Özellikle 70 üstü yaş grubunda gönüllülük faaliyetleri ile uğraşanlarda daha düşük inflamasyon seviyeleri gösterilmiştir.

Araştırmalar gösteriyor ki üretken faaliyetlerin insan sağlığı üzerinde olumlu yönde etkisi vardır. Üretken faaliyetlerin, yani aktif bir yaşamın zihinsel ve fiziksel sağlığı iyileştirebileceği, kardiyovasküler hastalık riskini ve ölüm riskini azaltabileceği görülmektedir. Bu sonuçlar neden aktif ve sosyal bir hayata sahip olmamız gerektiğini belirten önemli sonuçlardır. Siz de kendi sağlığınız için bir şeyler yapmalı ve arkadaşlarınızla görüştüğünüz, gönüllülük faaliyetlerine katıldığınız, yeni beceriler edindiğiniz ve kendinizi geliştirdiğiniz birçok üretken faaliyette yer almaya çalışmalısınız çünkü bu sağlığınızı korumanıza yardımcı olabilir ve uzun bir ömür yaşamanıza katkıda bulunabilir.

Kaynakça

1. Kim, Seoyoun & Ferraro, Kenneth. (2013). Do Productive Activities Reduce Inflammation in Later Life? Multiple Roles, Frequency of Activities, and C-Reactive Protein. The Gerontologist. 54. 10.1093/geront/gnt090.

2. Fekete, C., Siegrist, J., Post, M.W.M. et al. Productive activities, mental health and quality of life in disability: exploring the role enhancement and the role strain hypotheses. BMC Psychol 7, 1 (2019). https://doi.org/10.1186/s40359-018-0276-6

3. Pynnönen, K., Törmäkangas, T., Heikkinen, R. L., Rantanen, T., & Lyyra, T. M. (2012). Does social activity decrease risk for institutionalization and mortality in older people?. The journals of gerontology. Series B, Psychological sciences and social sciences, 67(6), 765–774. https://doi.org/10.1093/geronb/gbs076

4. Herzog, A. R., Kahn, R. L., Morgan, J. N., Jackson, J. S., & Antonucci, T. C. (1989). Age differences in productive activities. Journal of Gerontology, 44, S129–S138. doi:10.1093/geronj/44.4.S129

5. Li, Y., & Ferraro, K. F. (2005). Volunteering and depression in later life: Social benet or selection processes? Journal of Health and Social Behavior, 46, 68–84. doi:10.1177/002214650504600106

6. Crimmins, E. M., & Vasunilashorn, S. (2011). Links between biomarkers and mortality. In R. G. Rogers & E. M. Crimmins (Eds.), International handbook of adult mortality (pp. 381–398). New York: Springer. doi:10.1007/978-90-481-9996-9_18