Rusya-Ukrayna Savaşı'nda 2025, diplomasinin hız kazandığı yıl oldu
SOURCE:AA Son Dakika
Rusya ile Ukrayna arasında çatışmalar 4. yılına doğru sahada sert şekilde devam ederken, 2025'te Türkiye ve ABD'nin ayrı ayrı girişimleriyle taraflar arasında diplomatik girişimler hız kazandı.
Ukrayna'daki savaşın sona erdirilmesine yönelik 2025 yılındaki diplomatik gelişmeler, Rusya-ABD temasları, Ukrayna-ABD görüşmeleri ve Türkiye’nin ev sahipliğinde yürütülen Rusya-Ukrayna müzakereleri çerçevesinde şekillendi.
Sürece zaman zaman Avrupa ülkeleri de Ukrayna'nın yanında dahil oldu.
📲 Artık haberler size gelsin
AA'nın WhatsApp kanallarına katılın, önemli gelişmeler cebinize düşsün.
🔹 Gündemdeki gelişmeler, özel haber, analiz, fotoğraf ve videolar için Anadolu Ajansı
🔹 Anlık gelişmeler için AA Canlı
ABD'deki seçimler öncesinde Rusya-Ukrayna Savaşı'nı sona erdirme vaadini öne çıkaran ABD Başkanı Donald Trump, 20 Ocak'ta göreve başladı. Washington yönetimi, kısa sürede taraflar arasında yoğun bir mekik diplomasisine girişti.
Bu kapsamda ilk olarak Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesine yönelik adımlar atıldı. Bu yöndeki ilk somut gelişme, Trump'ın danışmanı Steve Witkoff'un 11 Şubat'ta Moskova'da yaptığı temasların ardından Rus ve ABD'li iki tutuklu arasında gerçekleştirilen takas oldu.
Ertesi gün, ABD Başkanı Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında yaklaşık 1,5 saat süren telefon görüşmesi yapıldı. Görüşmede, Ukrayna'daki savaşın sona erdirilmesine yönelik müzakerelere derhal başlanması konusunda mutabakata varıldı.
Taraflar, diplomatik çözüm arayışlarında "yakın çalışma" iradelerini teyit etti.
Rusya-ABD temaslarında ev sahibi "İstanbul" oldu
18 Şubat'ta Suudi Arabistan'da, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun başkanlık ettiği üst düzey toplantı gerçekleştirildi.
Görüşmede, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi ve Ukrayna savaşına yönelik doğrudan müzakerelerin başlatılması kararlaştırıldı.
Bu sürecin devamında ABD ve Rusya heyetleri, büyükelçilik faaliyetlerini ele almak amacıyla ilk görüşmelerini 27 Şubat'ta, ikinci görüşmelerini 10 Nisan'da İstanbul'da yaptı. Bu temaslar sırasında Moskova, bir süredir boş olan Rusya’nın Washington Büyükelçiliğine atama gerçekleştirdi.
İstanbul'daki Rusya-ABD görüşmeleri, iki ülke ilişkilerinde uzun bir aradan sonra yumuşamanın sessiz ancak kritik bir başlangıcı olarak değerlendirildi.
Trump'ın savaşın diğer tarafı olan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile ilk kapsamlı görüşmesi, 28 Şubat'ta Washington'da Beyaz Saray'daki Oval Ofis'te yapıldı. Ukrayna'daki madenler ve ekonomik işbirliği başlıklarıyla planlanan görüşme, kameralar önünde yaşanan tartışmalar nedeniyle beklenmedik şekilde sona erdi.
Bu gelişmenin ardından Trump yönetimi, Ukrayna'ya sağlanan askeri ve istihbarat desteğini geçici olarak askıya aldı. Ancak ABD yönetimi, daha sonra belirli koşullar altında bu yardımları yeniden başlattı.
Taraflar arasında, ABD'nin bugüne kadar sağladığı askeri ve mali destek karşılığında Ukrayna'nın doğal kaynaklarına erişimi öngören bir "ekonomik ortaklık" anlaşması imzalandı. Bu süreçte Trump, Ukrayna'ya "yüz milyarlarca dolar" yardım yapıldığını savunarak, karşılığında 500 milyar dolarlık nadir toprak elementleri talep etmişti.
Söz konusu anlaşma, savaş sonrası yeniden inşa süreci ve stratejik ilişkiler bağlamında ABD-Ukrayna bağlarını güçlendiren bir adım olarak kayda geçti.
26 Nisan'da Trump, Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus'un Vatikan'daki cenaze töreni öncesinde Zelenskiy ile bir araya geldi. Zelenskiy, Trump ile o ana kadarki en iyi görüşmelerini gerçekleştirdiklerini ifade etti.
Rusya Devlet Başkanı Putin ise 2. Dünya Savaşı Zaferi'nin 80. yılı dolayısıyla 8-11 Mayıs'ta Ukrayna'da geçici ateşkes ilan etti. Ancak 9 Mayıs Zafer Bayramı'yla birlikte Ukrayna, başta Moskova olmak üzere Rusya içlerine yönelik insansız hava aracı saldırılarını artırdı.
Ukrayna'nın Murmansk, İrkutsk, İvanovo, Ryazan ve Amur bölgelerindeki stratejik bombardıman uçaklarının bulunduğu askeri hava üslerine FPV İHA'larla düzenlediği saldırılarda çok sayıda uçağın zarar gördüğüne ilişkin görüntüler sosyal medyaya yansıdı.
ABD topraklarında ilk kez Putin-Trump görüşmesi
Trump, temsilcisi Witkoff aracılığıyla Putin ile temaslarını sürdürdü. Witkoff'un 6 Ağustos'ta Kremlin'de Putin tarafından kabul edilmesinin ardından iki lider, 15 Ağustos'ta ABD'nin Alaska eyaletinde, Anchorage kentindeki Elmendorf–Richardson Üssü'nde bir araya geldi.
ABD topraklarında gerçekleşen bu ilk yüz yüze zirvede, Ukrayna krizinin çözüm yolları ve Rusya-ABD ilişkilerinin iyileştirilmesi ele alındı. Yaklaşık 3 saat süren görüşmeden somut bir karar çıkmadığı ve nihai anlaşmaya varılamadığı bildirildi.
Trump, birçok başlıkta ilerleme sağlandığını ancak çözülmesi gereken önemli konular bulunduğunu belirterek, sürecin ilerlemesinin Zelenskiy'e bağlı olduğunu ifade etti. Putin ise Ukrayna krizinin temel nedenlerinin ele alındığını ve bu nedenlerin ortadan kaldırılmasının çözümün anahtarı olduğunu vurguladı.
Güvenlik tartışmalarına Avrupa da dahil oldu
18 Ağustos'ta Trump, Beyaz Saray'da Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle bir araya geldi. Toplantıya, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Almanya Başbakanı Friedrich Merz katıldı.
Görüşmede, Ukrayna'ya NATO'nun 5. maddesine benzer güvenlik garantileri sağlanması gündeme geldi. Toplantı sonrasında Trump, Putin ve Zelenskiy'nin katılacağı üçlü bir zirve için hazırlıklara başlanacağını duyurdu.
Tartışmalı barış planı taslağı
ABD'nin Ukrayna'ya Tomahawk füzeleri verme ihtimalinin tartışıldığı bir dönemde, Trump ile Putin 16 Ekim'de 8. kez ve 2,5 saat süren telefon görüşmesi yaptı.
Trump, kısa sürede Rusya ve Ukrayna heyetlerinin bir araya geleceğini ve Putin ile Budapeşte'de görüşmeyi planladığını açıkladı. Kremlin de zirve hazırlıkları konusunda mutabık kalındığını duyurdu.
Ancak bir hafta sonra Trump, Budapeşte zirvesinin askıya alındığını belirtti. Trump, üçlü zirvenin ancak savaşı sona erdirecek anlaşmanın kesinleşmesi halinde yapılacağını vurguladı.
Bu süreçte ABD yönetimi tarafından hazırlanan ve Ukrayna'nın toprak tavizleri, NATO'ya üye olmama taahhüdü ve Donbas'tan asker çekilmesi gibi şartları içeren 28 maddelik barış planı taslağı, Kiev'e sunuldu. Kiev, planı olumsuz karşılarken, Avrupa ülkelerinin de devreye girmesiyle metin 20 maddeye indirildi.
Türkiye'nin arabuluculuğuyla İstanbul’da insani alanda kararlar alındı
Türkiye, hem Rusya ile Ukrayna arasında barışa katkı sağlama hem de görüşmelere ev sahipliği yapma konusundaki kararlılığını bu yıl da sürdürdü. Türkiye, ilk olarak 2022 yılında savaşın taraflarını bir araya getirmişti. Tarafların uzlaşmasıyla sonuçlanan İstanbul müzakereleri, Batılı güçlerin müdahalesiyle savaşın yeniden ivme kazanması üzerine sona ermişti.
Rusya ile Ukrayna arasında 24 Şubat 2022'de başlayan savaşı durdurmak amacıyla İstanbul'da yapılan doğrudan müzakerelerde, savaş sürecinin en anlamlı ilerlemesi sağlanmıştı.
Savaşın her iki tarafıyla da görüşebilen ender liderlerden olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, barış görüşmeleri için ev sahipliği yapma ve arabuluculuk teklifini bu yıl da sürdürdü.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 11 Mayıs'ta, üç yıl önce kesilen doğrudan müzakerelerin ön koşulsuz olarak 15 Mayıs'ta İstanbul’da yeniden başlatılması önerisini gündeme getirerek, Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan ev sahipliği yapmasını talep etti. Ukrayna yönetimi, bu öneriye olumlu yanıt verirken, uluslararası toplum da İstanbul barış görüşmeleri gündemini memnuniyetle karşıladı.
Rusya ile Ukrayna'nın İstanbul’da yeniden bir araya gelme kararı alması üzerine Türkiye, müzakereler için gerekli platformu sağlamaya hazır olduğunu duyurdu.
Bu yıl, Rus ve Ukrayna heyetlerinin katılımıyla İstanbul'da 15-16 Mayıs, 2 Haziran ve 23 Temmuz olmak üzere 3 ayrı tur müzakere gerçekleştirildi. Böylece Türkiye, 3 yıl aradan sonra savaşın taraflarını yeniden aynı masada buluşturdu.
Türkiye'nin ev sahipliğinde düzenlenen ilk müzakerelere ABD de katıldı. Türkiye-ABD-Ukrayna ve Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü toplantıları formatında gerçekleştirilen görüşmelerde, savaşın tarafları esir takası konusunda anlaşmaya vardı.
2 Haziran'da yapılan ikinci tur müzakereler, Türkiye-Rusya-Ukrayna toplantısı olarak gerçekleştirildi. Toplantı sonrasında ağır ve yaralı esirlerle birlikte 25 yaşın altındaki tüm esirlerin serbest bırakılması ve buna ek olarak cenaze takaslarının yapılması kararlaştırıldı.
23 Temmuz'da düzenlenen İstanbul müzakerelerinin üçüncü turu da Türkiye-Rusya-Ukrayna toplantısı formatında gerçekleştirildi. Bu toplantının sonunda da esir ve cenaze değişimlerine ilişkin yeni kararlar alındı.
Böylece Türkiye'nin aracılığıyla Rusya ve Ukrayna arasında binlerce asker ve cenazenin değişimi gerçekleştirildi. İstanbul müzakereleri, insani sonuçları bakımından diplomasi sürecinde önemli bir rol oynadı.
Cephe hattında çatışmalar devam etti
2025 yılı boyunca Rusya ile Ukrayna arasında devam eden sert çatışmalarda cephe hattında yer değişiklikleri meydana geldi. Rus güçleri, bazı büyük yerleşim birimleri çevresinde ilerleme sağlarken, Ukrayna ordusu savunma hatlarında direnişini sürdürdü.
Rusya Savunma Bakanlığı, yıl içinde özellikle Donetsk ve Zaporijya bölgelerinde cephe hattının ileri taşındığını duyurdu. Donetsk'in batısında yer alan ve uzun süredir çatışmalara sahne olan hatlarda, Rus birliklerin kontrol alanını genişlettiği belirtildi. Zaporijya cephesinde ise Rus güçlerinin güney ve doğu ekseninde, temas hattı boyunca ilerleyişini sürdürdüğü kaydedildi.
Rusya, Harkiv ve Sumi bölgesinde sınır hattına yakın bazı yerleşim birimlerinin kontrol altına alındığını açıkladı. Açıklamalarda, Rusya-Ukrayna sınır hattına paralel bölgelerde savunma hatlarının ileri alındığı ve cephe derinliğinin artırıldığı ifade edildi.
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı ise Rusya'nın büyük yerleşim birimlerine ilişkin "kontrol" iddialarını kısmen doğrulamadı. Ukrayna tarafından yapılan bilgilendirmelerde, Donetsk ve Zaporijya'daki ana şehir merkezlerinin Ukrayna kontrolünde olduğu, Rus güçlerinin bazı dış mahalleler ve kırsal alanlarda ilerleme sağlamış olabileceği ancak cephe hattının tamamen kırılmadığı bildirildi. Açıklamalarda, özellikle Donetsk–Zaporijya idari sınırı ile Harkiv sınır hattı boyunca savunma faaliyetlerinin sürdüğü vurgulandı.
