Açılan dava dosyalarına göre 2024 yılının başından bu yana 300'den fazla yabancı şirketin ticari markaları Rusya'da yasal tehdit altında. Rusya yasalarına göre üç yıl boyunca kullanılmayan ticari markalar iptal edilebilir ve haklarını talep eden ve 1.500 doların altında bir ücret ödeyen herhangi bir kişiye verilebilir.

2024’ün başından bu yana, 300’den fazla yabancı şirket Rusya’da markalarının hukuki tehdit altında olduğunu gördü. Giorgio Armani ve Calvin Klein’dan Amazon.com ve Sheraton’a kadar dünyanın en tanınmış markalarından bazıları, Rusya’daki marka korsanlarının hedefi haline geliyor. Ülkenin ekonomik izolasyonu derinleştikçe bu risk daha da artıyor. Bloomberg’in ulaştığı mahkeme belgelerine göre 2024’ün başından bu yana 300’den fazla yabancı şirket Rusya’da markalarının hukuki tehdit altında olduğunu fark etti. Bunlara Victoria’s Secret, Ericsson, Inditex ve Nokia da dahil. Markalardan bazıları haklarını, rakiplerinin fesih taleplerinde başarı kazanması sonucu kaybetti.

Marka tescillerini kaybedebilirler

Marka iptal başvuruları, Rusya’nın Şubat 2022’de Ukrayna’ya yönelik tam kapsamlı işgalinin üçüncü yıldönümünden hemen önce başladı. Bu işgal, çoğu ABD ve Avrupa merkezli yüzlerce şirketin Rusya’dan çekilmesine neden olmuştu. Çoğu, dünyanın en büyük tüketici pazarlarından birine geri dönebilecekleri umuduyla, 10 yıl geçerli olan marka tescillerini ellerinde tutmaya devam etti. Ancak o kapı şimdi kapanıyor. Rus yasalarına göre üç yıl boyunca kullanılmayan markalar iptal edilebilir ve bu haklar, 1500 dolardan az bir ücret ödeyerek başvuran herhangi birine devredilebilir. Birleşik Krallık merkezli Stevens Hewlett & Perkins hukuk firmasından ortak Robin Webster şöyle diyor: “Bir noktada herkes Rusya’ya geri dönmek ve kaldığı yerden devam etmek isteyecek ancak birçok marka için bu neredeyse imkansız olacak.”

Yabancı işletmelerin yasal korumalarına yönelik bu tehdit, Rusya ile onlarca yıldır ülkenin başlıca yatırımcıları arasında yer alan büyük ekonomiler arasındaki uçurumun derinleştiğinin son işareti. Kremlin, yılların küreselleşmesini geri sarıyor ve Rusya’ya yaptırım uygulamayan Çin ve Hindistan gibi müttefiklere yöneliyor.

Çoğunun geri dönme planı yok

Ülkeden ayrılan şirketlerin çoğunun geri dönme planı yok ancak Kremlin onların böyle bir seçeneği bile olmamasını sağlıyor. Birçok şirketin varlıklarına el koydu, daha fazlasını kamulaştırmakla tehdit ediyor ve bazılarını da mallarını düşük fiyatlarla yerel alıcılara satmaya zorladı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin haziran ayında yaptığı açıklamada, geri dönmek isteyen yabancı şirketlerin sadece Rusya’nın “ulusal çıkarına” uygunsa destekleneceğini söyledi.

Bir ülke marka devralmalarına kapı araladığında, şirketler için süreç hem zor hem de pahalı hale gelebilir. Örneğin, Apple 2012’de Çin’de iPad markasını tescil ettiren bir elektronik şirketine 60 milyon dolar ödemek zorunda kalmıştı. Kübalı rom ve puro markalarıyla ilgili ABD ticari marka anlaşmazlıkları ise onlarca yıl sonra hala sürüyor.