Moskova, ABD Başkanı Trump'ın Ukrayna'da ateşkes için bastırmasının ekonomik ve jeopolitik faydalarını görüyor. Ancak Kremlin'in savaş hedefleri değişmiş değil.

ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna'daki savaşı mümkün olan en kısa sürede durdurmaya odaklandığını söylüyor. Ancak Rusya Devlet Başkanı Vladimir V. Putin için Trump'la yapılan ateşkes görüşmeleri çok daha geniş amaçlar için bir araç.

Rus ve Amerikalı yetkililer, enerji tesislerine ve Karadeniz'deki gemilere yönelik saldırıları durdurmak için kısmi bir ateşkesin teknik detayları hakkındaki müzakerelerini derinleştirmek üzere Suudi Arabistan'da bir araya geldi. Ukrayna tam bir ateşkese hazır olduğunu söylese de Putin öncelikle çok çeşitli tavizler isteyeceğini açıkça ifade etti.Kremlin, müzakereleri ağırdan alsa da Trump'ın Ukrayna barış anlaşması arzusundan mümkün olduğunca çok fayda sağlamaya kararlı görünüyor. Moskova'dan bakıldığında, Washington'la daha iyi ilişkiler ekonomik ve jeopolitik bir nimet.

ABD-Rusya müzakerelere iki kulvarda ilerliyor

Geçen hafta Yeni Delhi'de düzenlenen bir güvenlik konferansında Rus dış politikasının üst düzey isimleriyle yapılan görüşmeler, Kremlin'in Ukrayna ve ABD-Rusya ilişkileri konusundaki müzakerelerin iki ayrı kulvarda ilerlediğini düşündüğünü gösterdi. Putin Ukrayna'da geniş kapsamlı bir zafer peşinde koşmaya devam ediyor ama Washington'la buzların erimesinin getireceği faydalardan yararlanmak istiyor. Rusya Parlamentosu'nun alt kanadının dış ilişkiler komitesi başkan yardımcısı Vyacheslav Nikonov, Trump ve Putin'in Ukrayna ile bağlantılı olmayan bir ikili gündem geliştirdiklerini söyledi. Nikonov, “Ukrayna yoluna devam ediyor. Saldırı devam ediyor. Ancak Putin için Amerika ile ilişkilerin Ukrayna sorunundan daha önemli olduğunu düşünüyorum” dedi. 

Rusya’nın çıkarları neler?

Moskova'nın düşüncesine göre Trump'la ilişki kurmak, Rusya'nın Boeing jetleri için yedek parça gibi basit ekonomik faydaları ve NATO'nun Avrupa'daki varlığının azalması gibi geniş jeopolitik kazanımları ortaya çıkarabilir. Trump'ın bu umutları Ukrayna için daha iyi bir anlaşma elde etmek amacıyla koz olarak kullanıp kullanmayacağı ve bir noktada Putin'e karşı sabrını kaybedip kaybetmeyeceği ise ne değil.

Rusya Dışişleri Bakanlığı'na danışmanlık yapan uluslararası ilişkiler uzmanı Aleksandr A. Dynkin, “Trump hızlı anlaşmaları seviyor. Büyük zorluklar olduğunu görürse hayal kırıklığına uğrayabilir ve bunu bir kenara atabilir” diye konuştu. Sonuç olarak Putin, Trump'ın ilgisini çekmek için elinden geleni yapıyor gibi görünüyor. Cumartesi günü yayınlanan bir röportajda Witkoff, Beyaz Saray elçisi Steve Witkoff ile bu ay Moskova'da bir araya gelen Putin'in bir Rus sanatçıya yaptırdığı “Başkan Trump'ın güzel bir portresini” teslim ettiğini söyledi. Eski Fox News sunucusu Tucker Carlson'a konuşan Witkoff, “Bu çok zarif bir andı” dedi.

Geri adım atma sinyali göstermiyor

Ukrayna konusunda Putin, Ukrayna'nın NATO'ya asla katılmayacağının garanti edilmesi, Orta ve Doğu Avrupa'daki Batı ittifakının geriletilmesi, Ukrayna'nın ordusuna sınırlamalar getirilmesi ve Ukrayna'nın iç siyaseti üzerinde belli bir düzeyde nüfuz sahibi olunması gibi geniş kapsamlı hedeflerinden geri adım atacağına dair hiçbir işaret göstermedi.

Moskova'daki Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Direktörü Feodor Voitolovsky, Rusya'nın herhangi bir ateşkesi kabul etmeden önce daha geniş bir anlaşma için bir “yol haritası” arayacağını söyledi. Voitolovsky ayrıca Rusya'nın NATO ülkelerinden askerler içermediği sürece Ukrayna'da bir Birleşmiş Milletler barış gücünü kabul edebileceğini söyledi. Rusya Dışişleri Bakanlığı ve Güvenlik Konseyi'nde danışma kurullarında görev yapan Voitolovsky “Rusya için uzun vadeli perspektif taktiksel bir ateşkesten daha değerlidir. Rusya ile ABD'nin ve Rusya ile NATO'nun birbirlerinin çıkar alanlarına müdahale etmeden bir arada var olmalarını sağlayacak bir model ortaya çıkabiliriz” diye ekledi.

‘Dost olmayan ülkeler’ listesinden çıkarabilir

Rusya böyle bir anlaşmaya varabilmek için Trump'ın iş dünyasına odaklanmasını istiyor. Voitolovsky, Ukrayna konusunda geniş çaplı bir anlaşmanın ABD-Rusya işbirliği için bir ön koşul olduğunu ve Trump'ın ‘bir işadamı olarak’ Rus varlıklarının şu anda değerinin altında olduğunu anladığını iddia etti. Rus uluslararası ilişkiler uzmanı Dynkin, Kremlin'in ABD'yi dost olmayan ülkeler listesinden çıkarabileceğini söyledi, bu sınıflandırma Amerikan şirketlerinin Rusya'da iş yapma kabiliyetini kısıtlıyor.

Dynkin, Rus havayolu şirketlerinin Amerikan yapımı jetlerinin bakımında karşılaştıkları zorluklar göz önüne alındığında Moskova'nın özellikle havacılık sektörüne ilişkin müzakerelerle ilgilendiğini söyledi. ABD'nin uçak yedek parçalarının ihracatına izin verebileceğini ve Moskova'ya doğrudan uçuşları yeniden başlatabileceğini; Rusya'nın da 2022'de geri çektiği Sibirya üzerinde Amerikan havayollarının uçmasına izin verebileceğini ekledi.

Moskova'daki Ekonomi Yüksek Okulu'nda uluslararası ilişkiler dekanı olan Anastasia Likhacheva, Trump'ın yaptırımları hızlı ve geniş kapsamlı bir şekilde hafifletmesinin pek mümkün olmadığını söyledi. Ancak ABD ile ilişkilerde yaşanacak bir yumuşamanın yaptırımların daha az uygulanmasına yol açabileceğini ve Rusya'nın artık sorunlu bir ortak olmadığına dair bir sinyal göndererek Rus şirketlerinin küresel çapta faaliyet göstermesini kolaylaştırabileceğini söyledi.