Çok sıcak yaz günlerinde, bir anda esnemeye başladığımızı, sersemlediğimizi ve uykumuzun geldiğini fark ederiz. Hatta bazı kültürlerde günün en sıcak vakitlerinde uyku molası verilir. Bu durumun bilimsel bir açıklaması bulunuyor.

Sıcaklık Ve Uyku İlişkisi

Vücut; dengeyi sağlayabilmek için farklı hava derecelerinde, farklı reaksiyonlar göstermektedir. Vücudun sıcağa gösterdiği tepki ile soğuğa karşı gösterdiği tepki aynı değildir. Bu sebeple ortam sıcaklığı; yemek yemeden, hareket kabiliyetine hatta uyku düzenine kadar insanları etkileyebilmektedir. Bu konuyla ilgili olarak yakın zamanda meyve sinekleri ile yapılan bir araştırmada, sineklerin gün ortasında tıpkı insanlar gibi şekerleme yaptıkları keşfedilmiştir. Daha önceki bir çalışmada soğuğu algılamak amacıyla beyinde bir termometrenin bulunduğunu keşfeden araştırmacılar, devam niteliğindeki bu çalışmalarında ise beyinde sıcağı algılamak için de bir termometrenin olduğunu keşfetmişlerdir. Bu yapılan çalışma sonucunda, meyve sineklerinin 25 derecenin üzerindeki sıcaklıklarda -ki bu sıcaklıklar sineklerin en sevdiği derecelerdir- çalışan “mutlak sıcaklık” ısı algılayıcılarının aktif olduğu kanıtlanmıştır. Bu da demek oluyor ki, meyve sinekleri insanlarla yakın ilişki içerisinde olan canlılardandır. Bu sebeple meyve sinekleri, pek çok insanla aynı sıcaklık derecesinde yaşamayı sevmektedir. Yine bu ve bir önceki çalışmada; soğuk devreye paralel olarak ilerleyen sıcak devre aktifken, sineklerin gün ortasında uykuya dalmasını tetikleyen hücrelerin faaliyette olduğu anlaşılmıştır. Bu sayede meyve sineklerinin, günün en sıcak vakitlerinden kaçınmayı sağladıkları keşfedilmiştir.

Araştırmacılar, beyinde sıcağa ve soğuğa göre uykuyu düzenleyen ortak bir nöron keşfetmeleri sebebiyle ilerleyen zamanlarda yeni çalışmalara ışık tutacak bir bilgi olduğunu da bildirmişlerdir. Kısacası, insanların sıcakta uykusunun gelmesi ve sersemlemesi etkili bir biyolojik mekanizmanın habercisi olabilmektedir. Böylece bu çalışmaya dayanarak denebilir ki, beyinde ortam sıcaklığına bağlı olarak uyku düzenini etkileyen bu tarz "termometreler" olması muhtemel görülmektedir. 

Kaynakça

1. https://popsci.com.tr/sicaklik-neden-uykumuzu-getiriyor/

2. https://phys.org/news/2022-08-fruit-reveals-thermometer-brain-circuit.html

3. https://www.cell.com/current-biology/fulltext/S0960-9822(22)01209-X?_returnURL=https%3A%2F%2Flinkinghub.elsevier.com%2Fretrieve%2Fpii%2FS096098222201209X%3Fshowall%3Dtrue