Antibiyotikler, tıp dünyasında devrim niteliğindeki bir buluş olarak kabul edilir ve bu güçlü ilaçlar, bakteri kaynaklı enfeksiyonlarla mücadelede kritik bir rol oynar. Bilim dünyasında yapılan birçok keşif gibi antibiyotiklerde bir rastlantı sonucunda keşfedilmiştir. Elbette, bu rastlantıyı dikkatli ve özverili bir şekilde incelemek antibiyotiğin bir ürün olarak üretilmesini ve kullanımını sağlamıştır.

Antibiyotik Nasıl Keşfedildi?

3 Eylül 1928 yılında, İskoç bakteriyolog Alexander Fleming, laboratuvarında çıbanlara, boğaz ağrılarına ve apselere neden olan Staphylococcus bakterilerini hastalarından izole edip incelemek için deney kaplarına (petri) yerleştirdi. Bakterilerle dolu kapları bir süreliğine bıraktığı yerde unutan Fleming, tekrar kaplara baktığında alışılmadık bir detay fark etti.

Kap yüzeyinin bazı bölgelerinde küf oluşmuş ve bakteri popülasyonu yok olmuştu. Bu küf, Penicillium cinsi bir mantardı ve ürettiği madde, penisilin adı verilen antibiyotikti. Fleming'in bu tesadüfi gözlemi, ilk kez bir mikroorganizmanın, bakterilere karşı doğal bir öldürücü etki sergileyebileceğini gösteriyordu. Bu keşif, antibiyotiklerin temelini oluşturdu ve tıp dünyasında bir devrim başlattı.

Penisilin ile bakteriyel hastalıklara karşı antibiyotik çalışmaları başladı. Antibiyotiklerin piyasaya sürülmesinden önce zatürre, bel soğukluğu veya romatizmal ateş gibi enfeksiyonların etkili bir tedavisi yoktu. Hastaneler kesik veya çizik nedeniyle kan zehirlenmesi geçiren insanlar yalnızca bekliyor ve eğer bağışıklık sistemi yeterince güçlüyse hastalık iyileşebiliyordu. Bu sürecin ne kadar zor olduğunu tahmin etmek zor değil. Dolayısıyla antibiyotikler tarih boyunca kritik derecede öneme sahiptir.

Antibiyotiklerin Saflaştırılması

Antibiyotikler, bakteri ve mantarlar tarafından üretilen, rakip mikrobiyal türleri öldürebilen veya üremesini önleyebilen bileşiklerdir. Bu bileşikler eski çağlarda kullanılmıştır. Örneğin eski Mısırlıların enfeksiyon kapmış yaralara küflü ekmek lapası uygulaması yapmışlardır. Ancak ilk bilimsel keşif Alexander Fleming tarafından yapılmıştır.

Fleming'in keşfinden sonra Penicillium mantarlarının salgıladığı Penisilin maddesini saflaştırma çalışmaları başlamıştır. A. Fleming tarafından yapılan saflaştırılma çalışmaları başarılı olamamıştır. Penisilini laboratuvarda bir ilaca dönüştüren kişiler, Oxford Üniversitesi Sir William Dunn Patoloji Okulundan Howard Florey, Ernst Chain ve meslektaşlarıydı.

1940 yılında Florey, penisilinin fareleri ölümcül Streptokok enfeksiyonuna karşı koruyabildiğini gösteren hayati deneyler gerçekleştirdi. Daha sonra, 12 Şubat 1941'de 43 yaşındaki polis memuru Albert Alexander, Oxford penisilini alan ilk kişi oldu. Ancak, penisilin miktarının yetersizliğinden dolayı hayatını kaybetti.