Donald Trump’ın başkanlık döneminde ABD’nin Çin’e olan muazzam ticaret açığı sorgulanırken kimse bu açığın gerçek anlamda bir ulusal güvenlik sorunu olabileceği üzerinde durmuyordu. Çin, ABD’nin kurduğu sistemi kullanarak Amerikan ekonomisi üzerinde baskı kurdu.

---

Şant Manukyan “İş Yatırım Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı"

01 Ekim 2024, 00:00 Güncelleme: 19 Aralık 2024, 11:16

ABD’de baskıyı azaltmak için Çin’den ithal edilen mallara karşı gümrük duvarlarının yükseltilmesi tezi ifade edildi. Ancak Covid krizi ile beraber konu bir anda ticaret dengesinden çıkarak tedarik zincirinin güvenliğine kaydı. Öyle ya, ABD gibi ileri derecede endüstrileştiği var sayılan ülkelerde bile çok basit ve bazen de karmaşık malların tedarikinde sorunlar yaşanıyor, bazı eyalet ve ülkelerde bebek maması bile bulunamıyordu.

Bu ve salgını takip eden günlerde ilaç sektörü de dahil olmak üzere tedarik zincirinin yerelleştirilmesi veya dost ülkelere kaydırılması ciddi bir şekilde tartışılır hale geldi ve devletlerin uzun vadeli stratejilerinde kendisine yer buldu. Bir sonraki aşamada ise kendimizi Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan bir tartışmanın içinde bulduk. Önce Rusya kaynaklı ağırlıklı enerji hammaddelerinin tedariki Avrupa Birliği üyeleri açısından ciddi bir sorun haline geldi ve bir silah olarak kullanılabileceği ortaya çıktı. Ardından ABD’nin, Çin’i Rusya ile aynı sepete koyma çalışmaları ve Çin’in özellikle teknolojik yükselişine dair önlemleri ile beraber her türlü tedarik zincirinin geçerliliği/gerekliliği sorgulanır hale geldi. ABD çeşitli Çinli şirketlerin ürettiği parçaların kritik sektörlerde kullanılmasını yasaklarken Çin de Dokuman 79 gibi adımlarla Amerikalı yazılım şirketlerini Çinli muadiller ile değiştirmeyi hedefledi.

---