Hollanda’nın Çinli Nexperia’ya el koyması, Avrupa ile Pekin arasında yeni bir ticaret gerilimi başlattı. Çip sevkiyatlarının durması, Mercedes’ten Nissan’a kadar birçok üreticiyi zora sokarken, Avrupa sanayisinin Çin bağımlılığı tartışma konusu oldu.

---

06 Kasım 2025, 15:55

Dünyanın dört bir yanındaki otomobil üreticileri ve tedarikçileri, Hollanda’daki Çinli bir çip üreticisiyle ilgili anlaşmazlık nedeniyle araçlardaki sistemleri çalıştırmak için gereken yarı iletkenlerde yaşanan kıtlık sonucu üretimi azaltmaya başladı. Çin ve Avrupa Birliği temsilcileri, Hollanda hükümetinin çip üreticisi Nexperia’nın kontrolünü ele geçirmesinden bir aydan fazla süre sonra, çıkmazı çözmek amacıyla salı günü bir araya geldi. Pekin, fabrikalarından yapılan çip sevkiyatlarını durdurdu ve Hollanda’daki yetkilileri bir çözüm bulmak için çaba göstermemekle eleştirdi.

Üretimi durdurmak zorunda kalabilirler

ABD’nin anlaşmazlığı çözme çabaları başarısız oldu; bu da birçok şirketin, kısa sürede bir çözüm bulunmazsa üretimi durdurmak zorunda kalabileceğinden endişelenmesine yol açtı. Avrupa’nın otomotiv sektörü en gür sesle konuşan taraf oldu ancak Nexperia; çamaşır makineleri, elektrikli süpürgeler, gece görüş cihazları, radarlar ve tanklar gibi ürünlerde kullanılan binlerce çip üretiyor. Yarı iletken endüstrisi üzerine geniş çapta haber yapan Chip War kitabının yazarı Chris Miller, “Eğer bu birkaç hafta içinde çözülemezse, küresel üretim çıktısının etkileneceğine dair çok haklı endişeler var” dedi 

Çip anlaşmazlığı nasıl başladı?

Merkezi Hollanda’da bulunan Nexperia, Aralık 2019’da Çinli Wingtech şirketi tarafından satın alındı ve o zamandan beri dünya genelindeki üreticilere temel ama gerekli çipleri gönderiyor. Eylül ayı sonunda Hollanda hükümeti, üretimin daha fazlasının Avrupa’dan Çin’e kaydırılabileceği yönündeki endişeleri gerekçe göstererek şirketin kontrolünü ele aldı. Amsterdam’daki bir mahkemenin belgeleri, ABD’li yetkililerin şirketin sahipliği konusunda Hollanda hükümetine baskı yaptığını gösterdi.

Pekin, Nexperia’nın Çin’deki fabrikalarında paketlenen çiplerin ihracatını durdurarak karşılık verdi; bu da otomobil üreticilerini dünya genelinde tedarik güvenliği için telaşlandırdı ve olası aksaklıklar konusunda uyardı. Beyaz Saray cumartesi günü yaptığı açıklamada, Trump ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping arasındaki ticaret anlaşmasının bir parçası olarak, Nexperia’nın Çin’deki üretim tesislerinden yapılan sevkiyatların yeniden başlayacağını duyurdu. Ancak bu henüz gerçekleşmedi.

Bazı sektör uzmanları, mevcut durumu pandemi döneminde yaşanan tedarik sıkıntılarına benzetirken, diğerleri önemli bir farkın altını çiziyor. Mercedes-Benz CEO’su Ola Källenius geçen hafta analistlerle yaptığı bir görüşmede, “Bu tamamen siyasi nedenlerle ortaya çıkmış bir durum” dedi.