Türkiye’de kadın nüfusu erkeklerle hemen hemen eşit seviyelerdeyken, kadınların iş gücüne katılımı erkeklerin çok gerisinde kalıyor. Kadınlar, erkeklere kıyasla daha düşük ücretler alırken cinsiyetler arası ücret farkı tüm eğitim düzeylerinde erkeklerin lehine devam ediyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)  ve BM Kadın Birimi’nin hazırladığı 'Türkiye’de İstatistiklerle Kadın 2024' raporu, kadınların toplumsal yaşamda karşılaştıkları zorlukları gözler önüne seriyor. Kadınlar, eğitimde önemli ilerlemeler kaydetmiş olsa da iş gücüne katılım ve siyasi temsilde hâlâ erkeklerden geri kalıyor. Kadınlar, tüm eğitim seviyelerinde şiddet ve güvensizlik gibi sorunlarla mücadele etmek zorunda kalıyor.

Nüfusa göre kadın-erkek sayıları 

Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, 31 Aralık 2024 itibarıyla Türkiye'deki kadın nüfusu 42 milyon 811 bin 834, erkek nüfusu ise 42 milyon 853 bin 110 olarak kaydedildi. Toplam nüfusun yüzde 49,98'ini kadınlar, yüzde 50,02'sini ise erkekler oluşturdu. Ancak kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle 60 yaş ve üzeri grupta kadın nüfusunun oranı erkekleri geçiyor. 60-74 yaş grubunda kadınların oranı yüzde 52,0 iken 90 yaş ve üzerindeki grupta bu oran yüzde 69,1'e yükseliyor.

Kadınlar erkeklerden 5,3 yıl daha uzun yaşıyor

Hayat tabloları verilerine göre, 2021-2023 döneminde Türkiye genelinde doğuşta beklenen yaşam süresi 77,3 yıl olarak hesaplanırken kadınlar için bu süre 80 yıl, erkekler içinse 74,7 yıl oldu. Kadınların erkeklerden ortalama 5,3 yıl daha uzun yaşadığı ortaya çıktı.

Doğuşta sağlıklı yaşam süresi de kadınlar için daha kısa. 2021-2023 dönemi verilerine göre, sıfır yaşında doğan bir kişi için Türkiye'deki sağlıklı yaşam süresi ortalama 57,6 yıl iken kadınlar için bu süre 56,3 yıl, erkekler içinse 59 yıl oldu. Bu durumda erkeklerin doğuşta sağlıklı yaşam süresi kadınlardan 2,7 yıl daha uzun.

Cinsiyet ve eğitim durumuna göre işgücüne katılma oranı, 2023

Eğitimde kadınların yükselişi sürüyor

Ulusal Eğitim İstatistiklerine göre, 25 yaş ve üzeri nüfusun ortalama eğitim süresi yıllar içinde artış gösterdi. 2011'de Türkiye genelinde 25 yaş ve üzeri bireylerin ortalama eğitim süresi 7,3 yıl iken 2023'te bu süre 9,3 yıla çıktı. Kadınların ortalama eğitim süresi de 6,4 yıldan 8,6 yıla yükseldi. Erkeklerde ise bu süre 8,3 yıldan 10,1 yıla çıktı.

Kadınların yükseköğretim katılımı artıyor

Yükseköğretim mezunu olan kadınların oranı da önemli bir artış gösterdi. 2008 yılında yüzde 7,1 olan bu oran 2023'te yüzde 22,7'ye yükseldi. Erkeklerde ise bu oran yüzde 11,2'den yüzde 26,2'ye çıktı. 2023 yılında Türkiye'deki 25 yaş ve üzeri kadınlardan yüzde 87,8’i en az bir eğitim düzeyini tamamlamışken erkeklerde bu oran yüzde 96,8 oldu.