ABD’de Yüksek Mahkeme'deki tartışmada yargıçlar tek bir kilit soru üzerinde yoğunlaştı: Kongre, Çin hükümetinin halkı manipüle etmesini engellemek için bir konuşma platformunu yasaklayabilir mi?

---

12 Ocak 2025, 18:00 Güncelleme: 13 Ocak 2025, 09:15

Kongre, TikTok'un ana şirketi ByteDance'ın TikTok'u satmasını ya da ABD'de yasaklanmasını öngören yasayı kabul ettiğinde, bunun nedeni kısmen Çin hükümetinin TikTok'u Amerikalıların söylemlerini çarpıtmak, insanları birbirine düşürmek ve Amerikan siyasetini tanımlayan demokratik sistemlere olan güvenlerini aşındırmak için kullanabileceği korkusuydu. Cuma günü, TikTok'un kaderini belirleyecek olan tartışmada, Baş Yargıç John Roberts, “Birkaç dakika önce, ByteDance'ın TikTok aracılığıyla Amerikalıları birbirleriyle tartışmaya sevk etmeye çalışıyor olabileceğini mi söylediniz?” diyerek bu riskin altını çizen bir espri yaptı. Ardından kendi sorusunu yanıtlayarak kalabalığın gülüşmelerine neden oldu: Eğer yapıyorlarsa, kazandıklarını söyleyebilirim!

Çin de dahil olmak üzere yabancı hükümetler, ABD’de çeşitli propagandalar yapmaya çalışmak için uzun süredir etki operasyonları yürütmekle suçlanıyor ve bunu yapmak için sosyal medya platformlarını kullandıkları iddia ediliyor. ABD hükümeti de yurtdışında benzer kampanyalar yürüttü. Ancak TikTok yasası, ABD Kongresi'nin bu etki operasyonlarını sınırlamak amacıyla bir sosyal medya platformunu doğrudan düzenlemeye yönelik ilk girişim. Bu da önemli bir Birinci Anayasa Değişikliği sorusunu gündeme getiriyor: ABD hükümeti, diğer hükümetlerin manipülasyonunu engellemeye çalışırken, kendisi de son derece popüler bir platformu kapatmaya zorlayarak konuşmayı manipüle edebilir mi?

Özgürlüğü korumak için mi hareket ediyor?

ByteDance'in avukatı Noel Francisco cuma günü yaptığı açıklamada, ABD hükümetinin yabancı ifade manipülasyonuyla mücadele etme fikrinin “Birinci Değişiklik ile savaş halinde” olduğunu savundu. Ancak Washington Temyiz Mahkemesi geçen ay tartışmalı bir kararla bu argümana karşı çıkarak, sağlıklı bir ifade özgürlüğü ekosistemi sağlamak için bazen Amerikalıların konuşmalarına sınırlamalar getirilmesinin gerekli olduğunu söyledi. Mahkeme,  büyük bir konuşma platformunun kapatılmasına yol açabilecek bir yasayı onaylarken bile Hükümetin yalnızca Amerikalıların Birinci Değişiklik özgürlüklerini korumak için hareket ettiğine karar verdi.

Ulusal güvenlik riski

Bugün, küçük bir avuç teknoloji şirketi Amerikalıların tükettiği bilgiler üzerinde muazzam bir güce sahip. Geçen dönem NetChoice Davalarında Yüksek Mahkeme, Amerikan teknoloji devlerinin bu içeriği istedikleri gibi düzenleme konusunda Birinci Değişiklik hakkına sahip olduğuna karar verdi. Ancak yabancı teknoloji devleri bu hakka sahip değil ve TikTok yasasını geçirirken Kongre, en azından bu yabancı şirketler yabancı düşmanlar tarafından kontrol edildiğinde, bir Amerikan şirketi tarafından yapıldığında korunan konuşma olan aynı editoryal kontrolün bir Çinli (veya Rus veya İranlı) tarafından yapıldığında ulusal güvenlik riski olduğunu söyledi.

Bu gerilim, sosyal medya kullanıcılarının gördükleri mesajları neden gördükleri ve hangi hükümetlerin belirli anlatıları desteklemeleri için onlara baskı yapmış olabileceği konusunda çok az şeffaflık bırakıyor. Daha bu hafta Meta, yeni gelen Trump Yönetimi'nin gözüne girmek amacıyla içerik politikalarında şaşırtıcı değişiklikler yaptığını duyurdu. Ancak Meta kendi rızasıyla hareket eden yerli bir firma olduğu için sadece ifade özgürlüğü haklarını kullanıyordu. TikTok tasarısı doğrudan bir yasak değil: ByteDance'a TikTok'u yasaklanmış görmek yerine satma seçeneği sunuyor. Ancak ByteDance, en azından şu ana kadar, TikTok'u satmayacağı konusunda ısrar etti; bunun yerine ABD pazarını tamamen terk edecek.

Çin hükümeti satmasına izin vermiyor

Yargıç Amy Coney Barrett, tartışmalar sırasında bu noktaya vurgu yaparak, TikTok'un ancak ByteDance'ın satış yerine yasaklamayı seçmesi halinde yasaklanacağını belirtti. Ancak pratikte, ByteDance'ın pek fazla seçeneği olmayabilir çünkü Çin hükümeti TikTok'u satmasına izin verilmediğini söyledi ve Çin hükümetine karşı gelmek hem ByteDance'ın işini hem de çalışanlarının kişisel güvenliğini tehlikeye atabilir.

Yasa yürürlüğe girerse, TikTok muhtemelen yalnızca uygulama mağazalarından kaybolmakla kalmayacak, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nde de çalışmayı da bırakacak. Bunun nedeni, yasanın TikTok'un verilerini barındıran bulut şirketlerinden içerik dağıtım ağlarına ve sağlayıcılarına kadar TikTok'un çevrimiçi kalmasına yardımcı olan tüm ABD şirketlerinin bunu yapmayı bırakmasını gerektirecek olmasından kaynaklanıyor.

---