ABD'de TikTok kendisini tamamen yasaklayabilecek kararı geri alması için Trump'a güveniyor. Ancak yasal olarak süreç böyle yürümüyor

---

11 Aralık 2024, 08:22 Güncelleme: 11 Aralık 2024, 12:00

Bu hafta başında TikTok, temyiz mahkemesinden 19 Ocak'tan itibaren ABD'de uygulamayı yasaklayabilecek bir yasayı geçici olarak durdurmasını istedi. Şirketin erteleme gerekçeleri arasında, mahkemenin Tr****ump yönetimine, yürürlüğe girmeden önce yasa hakkında ne düşündüğüne karar vermesi için zaman tanıması gerektiği fikri de vardı.

Yetki Kongre’nin

Bu kötü bir argüman. Mahkemeler, sırf gelecekteki bir başkanın hoşuna gitmeyebilir diye yasaların yürürlüğe girmesini durdurmaz. Başkanların da yasaları yürürlükten kaldırma yetkisi yok. Bu yetki Kongre'ye ait. Ulusal güvenlik avukatları daha şimdiden, başkanların “yasaların sadakatle uygulanmasına özen göstermelerini” gerektiren Anayasa'nın “Özen Göster” maddesi uyarınca Trump'ın yasayı uygulama yükümlülüklerini özel olarak tartışmaya başladılar. Bu maddeye ilişkin yorumlar büyük ölçüde farklılık gösterse de çoğu akademisyen başkanların bu madde kapsamında, geçen nisan ayında TikTok yasasını ezici bir çoğunlukla kabul eden Kongre'nin iradesini yerine getirmekle yükümlü olduğu konusunda hemfikir. Muhafazakâr hukukçu John Yoo 2020 yılında bu maddeyi “başkana yasaları yürürlüğe koyması için verilen bir emir” olarak nitelendirdi.

Bu da yasak tasarısı ve Trump'ın bunu ele alış biçimi üzerindeki mücadelenin TikTok ve sosyal medyanın çok ötesinde emsal teşkil edebileceği anlamına geliyor. Trump'ın diğer yasaları uygulamak ya da uygulamamak için ne kadar güce sahip olduğunu da şekillendirebilir.

TikTok söz konusu olduğunda, Trump yönetimi yasayı uygulamak istemediğine karar verebilir. Trump “TikTok'u kurtaracağını” iddia etti ve yasayı savunmayı reddetmek bunu yapmaya çalışmasının bir yolu olabilir. Başkanların karşı çıktıkları yasaları uygulamayı reddetmelerinin uzun bir geçmişi var: Ronald Reagan bazı antitröst yasalarını uygulamamayı tercih etti, Bill Clinton bazı silah kontrol yasalarını kovuşturmamaya karar verdi ve hem George W. Bush hem de Trump ilk döneminde bazı çevre ihlallerini kovuşturmamayı tercih etti. Mahkemeler genellikle bu tür kararları ikinci kez değerlendirmemeyi tercih ettiler.

TikTok, “yeni yönetime pozisyonunu belirlemesi için zaman verilmesinin Yüksek Mahkeme incelemesi ihtiyacını ortadan kaldırabileceğini” savundu. Ancak Trump'ın Adalet Bakanlığı'nın yasayı savunmayı reddettiğini varsaysak bile, dava ne yasal ne de pratik anlamda tartışmalı olmayacaktır. Yasal olarak, bir dava ancak davanın temelinde yatan konu artık geçerli olmadığında tartışmalı hale gelir, böylece mahkemenin kararının hiçbir etkisi olmaz. Bir yasayı uygulamamak ya da savunmayı reddetmek mahkemenin bunu nasıl gördüğünü etkilemez.

Satış sürecini uzatabiliyor

TikTok yasası başkana bazı sınırlı yetkiler tanıyor. TikTok'un ana şirketi ByteDance'ın onu bir ABD şirketine satmak için gerçek bir hareket yapması halinde, yasağın yürürlüğe girmesini önlemek için 90 günlük bir uzatma yapmasına ve bir satışın yasaktan kaçınmak için yeterli olup olmadığını belirlemesine izin veriyor. Ancak bu hükümlerin hiçbiri yakında mahkemenin önüne gelecek olan soruya cevap vermeyecektir: Yasanın en başta anayasaya uygun olup olmadığı. Ayrıca Trump'ın yasanın yürürlüğe girmesini engellemesine de imkan vermiyor. Bunun nasıl sonuçlanacağı, Trump'ın şu anda kitaplarda yer alan ve zaten katılmadığını belirttiği birçok yasayı nasıl ele alacağına dair bir fikir verebilir. Trump'ın seçim dürüstlüğü ve yolsuzluktan göçmenliğe kadar çeşitli konularda diğer yasaları uygulamamayı seçip seçmeyeceği, burada tehlikede olan şeyin TikTok'tan çok daha büyük olduğunu gösteriyor.

---