Toksik bir yöneticinin maliyeti
Bir çalışanın toksik olması bir ekibi sarsabilir ancak bir yöneticinin toksik olması tüm şirketi etkiler. Toksik bir liderin maliyeti, yalnızca istifalarla değil; kaybolan güven, yitirilen ivme ve tükenen kurum kültürüyle ölçülür.
Bir çalışanın toksik olması bir ekibi sarsabilir ancak bir yöneticinin toksik olması tüm şirketi etkiler. Toksik bir liderin maliyeti, yalnızca istifalarla değil; kaybolan güven, yitirilen ivme ve tükenen kurum kültürüyle ölçülür.
09 Kasım 2025, 12:00
Söz konusu toksik bir çalışan olduğunda çözüm onu hemen işten çıkarmak olabilir. Herkes ekipte kötü bir tavırlara sahip, yüksek egolu veya manipülatif eğilimlere sahip bir kişinin tüm bir ekibi nasıl demoralize ettiğine şahit olmuştur. Bu tür davranışlar görmezden gelindiğinde metastaz yapar, güveni zedeler, iş birliğini engeller ve iyi insanların gitmesine neden olur. Ancak Forbes’a yazan Jay Korpi’ye göre bu tavsiyenin bir kör noktası var: Ya toksiklik ekibinizde değil de yönetim kurulunuzun toplantı odasından geliyorsa? Ya şirketinizin kültürünü bozan, en iyi çalışanları kaçıran ve sessizce karınızı eriten olan kişi bir yöneticiyse?
Toksik yöneticiler hakkında yeterince konuşulmuyor; özellikle de bahsi geçen kişi bütçeyi ve organizasyon şemasını kontrol ediyorsa. Ama toksik bir çalışan şirketin verimliliğine on binlerce dolara mal olabiliyorsa, ekipleri işe alma, mentorluk yapma ve büyütme sorumluluğuna sahip kişi sorunun ta kendisiyse maliyeti ne olur?
Tabii ki çok daha kötü olur. Toksik liderler sadece çalışanları uzaklaştırmaz; en yeteneklileri kaçırır:
- Düzensizliğe tahammül etmeyenleri
- Haksızlığa sessiz kalmayanları
- Tehlike sinyallerini erkenden fark eden ve başka seçenekleri olanları
İş gücü kaybının gerçek bedeli
Society for Human Resources Management’a (SHRM / İnsan Kaynakları Yönetimi Derneği) göre bir çalışanı değiştirmek yıllık maaşının yüzde 50 ila yüzde 250’sine mal olabilir. Bu sadece finansal kısım. Bununla birlikte ekipteki bilgi birikimini, müşteri ilişkisini ve ivmeyi de kaybedersiniz. Her ayrılık bir operasyonel boşluk yaratır. Birinin bu açığı kapatması gerekir. Projeler aksar. Teslim tarihleri kayar. Yük hafiflemez, ağırlaşır.
Sürekli aynı lider altında yüksek devir oranına sahip ekipler? Müşteriler, yatırımcılar veya potansiyel adaylar bunu fark eder. Kalmayı seçen iyi çalışanlar mı? Onlar da daha fazla yük taşır, yönetimi sorgular ve çoğu zaman ayrılmanın eşiğinde beklerler. Sessiz istifa bir sonraki krize dönüşür. Bazı müşteriler, her birkaç ayda bir yeni biriyle tanıştırılmaktan sıkıldıkları için sözleşmeleri iptal eder.
Peki neden toksiklik konusunda liderler çalışanlarla aynı standartlara tabi tuutlmuyor? Onlara çok fazla zaman ve para yatırıldığı için mi yoksa patronlar hata yaptıklarını itiraf etmek istemedikleri için mi?
Toksik bir yönetici nasıl olur?
Toksik yöneticiler her zaman açık bir istismar da bulunmazlar. Bazen daha sinsidir:
- Herkesin önünde övüp özelde ağır bir şekilde eleştirmek
- İlham yerine korkuyla yönetmek
- Güvensizliği kontrol arzusu şeklinde gizlemek
- Başarıyı sahiplenip hatadan kaçmak
- Kayırmacılığı “yüksek standartlar” olarak göstermek
Bazen toksik davranışlar orta yöneticiden gelmez. Kurucudan, CEO’dan, her şeyi başlatan kişiden gelir. Bu liderler parlak vizyonerler olabilir ancak duygusal zeka olmadan vizyon tehlikeli bir karışımdır. Güçle birlikte hesap verebilirlik artmıyorsa, ortaya çıkan şey liderlik değil, taç giymiş bir işlevsizliktir.
Zor olan kısmı şu: Toksik liderler genellikle toksik olduklarının farkında değildir. Kademeleri tırmanmışlardır. Hedeflerine ulaşmışlardır. Kendilerini herkesten daha iyi yapabileceklerine inandırmışlardır. Bir noktada ya öğrenmeye kapalı hale gelmişlerdir ya da zaten hiç açık olmamışlardır.