Toyota Grubu’nun 33 milyar dolarlık teklifinin kabul edilmesi, Japonya’nın en büyük iş imparatorluğu üzerindeki kurucu ailenin kontrolünü güçlendirebilir.

---

03 Haziran 2025, 11:21

Toyota Industries Corp., Japonya’nın en büyük iş imparatorluğu üzerindeki kurucu ailenin etkisini artırabilecek bir adımla, şirketin özelleştirilmesini öngören 33 milyar dolarlık bir teklifi kabul ettiğini açıkladı.

Teklif, tekstil dokuma tezgâhları, forkliftler ve Toyota Motor Corp. araçlarına parça tedarik eden şirketin hisseleri için yapılacak bir çağrıyı içeriyor. Hisse başına teklif edilen fiyat 16.300 yen olup, bu değer Toyota Industries’in son kapanış fiyatının yüzde 11 altına denk geliyor. Şirket sözcüsüne göre, Toyota Grubu tarafından yapılacak satın alma işlemi için gereken toplam tutar yaklaşık 4,7 trilyon yen (32,9 milyar dolar).

Toyota Industries’i özelleştirmek üzere yeni bir holding şirketi kurulacağı belirtildi. Bu holdinge yapılacak yatırımlar arasında Toyoda Fudosan Co. tarafından 180 milyar yen, Toyota Motor tarafından oy hakkı olmayan imtiyazlı hisseler yoluyla 700 milyar yen ve Toyota Motor Yönetim Kurulu Başkanı Akio Toyoda’nın şahsi olarak yapacağı 1 milyar yenlik yatırım yer alıyor.

Bu işlem, dünyanın en büyük satın alma işlemleri arasında yer alacak ve geçmişte eleştirilen ana şirket-bağlı şirket yapısını ortadan kaldırarak, Japon hükümetinin şirketlerin çapraz hissedarlıklarını çözmeye yönelik çabalarıyla örtüşecek. Aynı zamanda, bu gelişme, Akio Toyoda’nın büyükbabasının kurduğu otomotiv şirketi üzerindeki etkisini artırma potansiyeli taşıyor.

Toyota Motor ve onun tedarikçileri olan Aisin Corp., Denso Corp. ve Toyota Tsusho, Toyota Industries’teki hisselerini satacak ve şirketin kendi hisselerini geri alması planlanıyor. Şirketten yapılan açıklamada, “Bu işlemle birlikte Toyota Industries ile bu dört şirket arasındaki çapraz hissedarlık sona erecek. Ancak Toyota Motor, yukarıda belirtilen imtiyazlı hisse yapısı aracılığıyla Toyota Industries’te yatırım yapmaya devam edecek” denildi.

Toyota Industries’in hisseleri Salı günü Tokyo borsasında yüzde 1’in altında değer kazandı. Bloomberg’in 25 Nisan’da satın alma teklifine dair ilk haberini yayımlamasından bu yana hisse senedi yüzde 40’tan fazla artış gösterdi.

Toyota Industries, Toyoda ailesinin büyük büyükbabası Sakichi Toyoda tarafından kuruldu. Sakichi’nin oğlu Kiichiro, daha sonra Toyota Motor’u kurarak, şirketi yıllık 11 milyondan fazla araç üreten küresel bir dev hâline getirdi.

Konuya yakın kaynaklara göre, ilgili taraflar finansal danışmanlarını belirledi ve Kasım ayında gerçekleşmesi planlanan hisse çağrısı için hazırlıklarını sürdürüyor. Hükümet yönergeleri uyarınca oluşturulan özel bir yönetim kurulu komitesi, Toyoda tarafından kurulan özel amaçlı bir araç aracılığıyla yapılan satın alma teklifini değerlendiriyor.

Toyota Industries’in yıllık genel kurul toplantısı 10 Haziran’da yapılacak. Toyota Motor’un genel kurulu ise iki gün sonra gerçekleştirilecek.

Toyota Grubu şirketleri arasında karmaşık bir çapraz hissedarlık yapısı bulunuyor. Toyota Motor, Toyota Industries’in yüzde 24,2’sine sahipken, Toyoda’nın başkanlığını yaptığı özel gayrimenkul şirketi Toyota Fudosan Co. da yüzde 5,32’lik paya sahip.

Japonya, kurumsal yönetişimi iyileştirmek, şeffaflığı artırmak ve hissedar getirilerini yükseltmek amacıyla bu tür çapraz sahiplik yapılarını sona erdirmeye yönelik çabalarını hızlandırıyor.

Bu satın alma planı, Toyota’nın iki bağlı iştirakinde yaşanan düzenleyici skandallar sonrası, şirketin kurumsal yönetim alanındaki itibarını yeniden inşa etmeye çalıştığı bir döneme denk geliyor.

---