Türkmen gazı anlaşması Türkiye için neden önemli?
Türkiye ile Türkmenistan arasında yapılan anlaşmayla Türkmen gazının akışı 1 Mart’ta başlayacak. The London Energy Club Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Öğütçü ve Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Dr. Sohbet Karbuz anlaşmanın Türkiye için etkilerini Forbes Türkiye’ye değerlendirdi. Uzmanlara göre arz çeşitliliği için kritik bir adım olan anlaşma ileride gaz ithalatına olan bağımlılığı bir nebze azaltabilir.
Türkiye ile Türkmenistan arasında yapılan anlaşmayla Türkmen gazının akışı 1 Mart’ta başlayacak. The London Energy Club Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Öğütçü ve Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Dr. Sohbet Karbuz anlaşmanın Türkiye için etkilerini Forbes Türkiye’ye değerlendirdi. Uzmanlara göre arz çeşitliliği için kritik bir adım olan anlaşma ileride gaz ithalatına olan bağımlılığı bir nebze azaltabilir.
21 Şubat 2025, 13:54 Güncelleme: 22 Şubat 2025, 12:07
Şubat ayının başlarında BOTAŞ ile Türkmengaz arasında, Türkmen gazının Türkiye'ye tedariki konusunda anlaşmaya varıldı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, iki ülkenin ilgili şirketleri arasında atılan imzaların ardından Türkmen gazının akışının 1 Mart itibarıyla başlayacağını duyurdu. İki ülke arasındaki işbirliği kapsamında yılsonuna kadar 1,3 milyar metreküp gazın Türkiye’ye sevk edilmesi planlanıyor. Uzmanlar anlaşmayı Türkiye’de arz çeşitliliği için kritik bir adım olarak değerlendiriyor.
“Doğrudan gaz akışı olmayacak”
The London Energy Club Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Öğütçü, anlaşmanın Türkiye’nin enerji güvenliğini artırması ve arz çeşitliliği sağlaması açısından kritik bir adım olduğunu söyledi. Anlaşmanın bir swap ticaret anlaşması olarak şekillendiğini vurgulayan Öğütçü, “Yani, Türkmenistan’dan Türkiye’ye doğrudan gaz akışı olmayacak; bunun yerine, Türkiye’nin İran ile yaptığı gaz anlaşmasındaki fazlalıklar karşılığında Türkmenistan gazı bir tür takas yöntemiyle temin edilecek. Bu durum, gazın doğrudan Türkiye’ye akışından farklı ve özellikle İran üzerinden gerçekleşecek bir taşımacılık söz konusu olduğu için, transit güzergâhındaki belirsizlikler, jeopolitik riskler önemli ve de ne kadar transit ücreti ödeneceği. Bu anlaşmanın öneminin temel nedeni, İran ve Rusya gibi ülkelerin bu sürece etkisi ve Türkiye’nin enerji tedarikinde yaşadığı çeşitlendirme ihtiyacını karşılamasıdır” dedi.
Akdeniz Ülkeleri Enerji Şirketleri Birliği Petrol ve Gaz Direktörü Dr. Sohbet Karbuz da anlaşmanın iki ana nedenden dolayı önemli olduğunu söyledi: Türkiye’nin gaz arzını çeşitlendirmesi ve gaz hub’ı olma konusundaki hedeflerine katkıda bulunması.
Karbuz, “Umarız bahsedilen miktar ileride daha yüksek seviyelere çıkarılır ve özellikle gaz hub’ı olma hedefine çok önemli bir katkı sağlanmış olur. Tabii bu kısa sürede gerçekleştirilebilecek bir hedef değil” ifadelerini kullandı.
Jeopolitik riskler
Türkmenistan gazının Türkiye’ye ulaştırılmasının bazı riskleri de var. Bunlardan en önemlisi ise gazın transit güzergahındaki jeopolitik riskler. Öğütçü gazın en muhtemel geçiş yolu olan İran’daki iç talep dalgalanmaları, yaptırımlar, bölgesel çatışmalar ve siyasi belirsizliklerin bu hattın güvenliğini tehdit edebileceğini belirtti. Tabii gazın bu güzergahla Türkiye’ye ulaşmasında büyük ülkelerin tutumları da önemli. Öğütçü, “Rusya’nın bu tür projelere yönelik mesafeli duruşları ve engellemeleri de önemli bir engel teşkil ediyor. Türkmenistan gazının bu güzergahla Türkiye’ye ulaşması sadece transit ülkenin istikrarına değil, aynı zamanda büyük güçlerin özellikle de ABD’nin, enerji politikalarına ve AB talebine de bağlı olacaktır. Gelecekteki değişiklikler ve yeni jeopolitik denklemler, bu hattın güvenliğini ve devamlılığını etkileyecektir” diye konuştu.