Trump'ın söz verdiği şekilde yeşil enerji sübvansiyonlarını ortadan kaldırması güç olabilir. Ancak, sektörün büyük bir kısmı bu destekler olmadan da ayakta kalabilir ve büyümeye devam edebilir.

---

15 Kasım 2024, 11:28

Shutterstock

Başkanlık seçimlerini kazanan Donald Trump’ın enerji politikasının küresel yeşil geçişe verebileceği zararı fazla abartmayın. Evet, Demokratlar 2022 Enflasyon Azaltma Yasası’nı (IRA) geri almayı vaat etti ve bu yasayı, yenilenebilir enerji projelerine yönelik 500 milyar dolarlık vergi kredileri ve diğer sübvansiyonları kampanyaları boyunca “yeni dolandırıcılık yeşil” diye eleştirdi. Temiz teknoloji şirketleri ve onların destekçileri, projelerin maliyetlerinin yüzde 30’una (bazen yüzde 50’sine kadar) kadar olan yatırım vergi kredisi gibi faydaları kaybetme konusunda doğal olarak endişeleniyor. Hem çevre grupları hem de temiz enerji hisselerine yatırım yapanlar, Trump’ın zaferine alarmla tepki verdi.

Ancak IRA'nın iptali, çoğu projenin Cumhuriyetçi kontrolündeki Kongre bölgelerine iş ve yatırım sağladığı göz önüne alındığında, pek de kesin bir durum değil. Temiz teknoloji sektörü, Trump’ın diğer bazı politikalarından da fayda görebilir; örneğin, şirketler vergisi oranının düşürülmesi ve çevresel incelemeler gibi zaman alıcı bürokratik engellerin kaldırılması, yeşil projelerin ve elektrik iletim hatlarının kurulumu konusunda süreci hızlandırabilir.

Ve işte Trump 2.0 döneminde yeşil enerjinin hâlâ başarılı olmasının en önemli nedeni: Sektör, kalkış noktasını çoktan geçti; artık büyüme süreci başladı. Sübvansiyonlar yani devlet teşvikleri, yeşil enerji sektörüne ek bir destek sağlıyor, fakat bu sübvansiyonlar olmadan da yeşil devrimi devam edebilir. Ekonomi, müşteri talepleri ve özellikle yapay zeka ihtiyaçlarını karşılamak için inşa edilen yeni veri merkezlerinden gelen elektrik talebinin artışı, alternatif enerjinin büyümesini sürdürmeye devam ediyor.

"Dünyayı daha iyi bir yer haline getirebilmek için daha fazla, güvenilir, uygun fiyatlı ve güvenli enerjiye ihtiyacınız var" diyor Liberty Energy CEO'su Chris Wright, aynı zamanda Trump'ın danışmanlarından biri ve Enerji Bakanlığı (DOE) için aday olarak adı geçiyor. "Biz bol ve ucuz enerji istiyoruz." Yine de Wright, "Eğer temiz enerji için sübvansiyonları toplamaktan endişeleniyorsanız, belki de endişelenmek için bir nedeniniz vardır," diye ekliyor.

Ayrıca, diğer petrol endüstrisi oyuncuları gibi, Denver merkezli Liberty'nin de yeşil enerjiye yatırım yaptığını belirtmekte fayda var. Şirket, ileri düzey nükleer enerji girişimi Oklo'ya ve fracking kullanarak sıfır karbonlu derin jeotermal enerji elde etmeyi amaçlayan girişim Fervo'ya yatırım yaptı.

"Bu problemi kârlı bir şekilde çözme yeteneğimiz, herkesin anladığından daha iyi" diyor Galvanize Capital'in milyarder iklim teknolojisi yatırımcısı Tom Steyer. Seçimden bir ay önce Forbes Sürdürülebilirlik Liderleri Zirvesi'nde konuşan Steyer, geçen yıl dünya çapında kurulan tüm yeni elektrik üretim ekipmanlarının yüzxde 86'sının yenilenebilir enerjiyle çalıştığını gösteren verilere dikkat çekti.

"Uygun fiyatlı, hızlı, daha iyi — roket gibi yükselir, herkes bunu alır ve kapitalizmde kazanan böyle olunur" dedi Steyer. "Eğer ABD buna katılmak istemezse ve etrafına sur çekip 1950'lere geri dönmek istersek, geri kalan dünya ilerleyecek. Onlar başarılı olacak, biz ise başarısız olacağız."

Fosil yakıt üreticileri, 5 Kasım sonuçlarından en büyük kazananlar arasında yer alıyor. Örneğin, eski ABD Temsilcisi Lee Zeldin, Trump'ın Çevre Koruma Ajansı (EPA) başkanlığı için adayı, bu hafta nihai halini alan EPA'nın yeni metan kuralına büyük bir darbe vuracak gibi görünüyor. Bu kural, doğal gazın kaçak salınımları nedeniyle petrol ve gaz sondajcılarını her yıl milyarlarca dolar para cezasına çarptıracak.

Ancak alternatif enerji, birçok nedenden dolayı gayet iyi bir şekilde yoluna devam edecek. İşte bunlardan 10 tanesi:

Yeşil enerji zaten ucuz

Lazard'a göre, sübvansiyonlar olmadan bile, rüzgar ve güneş, ülkenin en ucuz elektrik üretim kaynakları; yeni inşa edilen enerji santralleri için kilovat saati 9 sent veya daha az bir maliyetle elektrik üretiyorlar. Enerjilerini depolamak için batarya eklediğinizde (rüzgarın esmediği ya da güneşin parlamadığı zamanlar için) maliyet yaklaşık 13 sente çıkıyor. Bu, yeni doğalgaz türbinleriyle rekabet edebilir çünkü yeni büyük ölçekli nükleer santrallerin 20 sentlik maliyetinden çok daha ucuz.

Cumhuriyetçi eyaletler de bolca yeşil enerji kullanıyor

Şu ana kadar IRA'nın faydalarının yüzde 80’i Cumhuriyetçi kongre bölgelerine gitmiş durumda. Teksas, şu anda Kaliforniya'dan daha fazla yeşil enerji üretiyor ve önümüzdeki 18 ay içinde 36 gigavatlık güneş, rüzgar ve batarya kapasitesini eklemeyi planlıyor; bu, herhangi bir eyaletin yapacağı en büyük yatırım. Cleanview adlı enerji veri danışmanlığına göre, ikinci sıradaki Kaliforniya sadece 11 gigavat ekleyecek. Yenilenebilir enerji devi NextEra Energy, geçtiğimiz hafta analistlere IRA'nın büyük olasılıkla hayatta kalacağına inandığını söyledi, çünkü yeşil işler politik olarak da popüler. Olasılık şu ki, Cumhuriyetçilerin kontrolündeki bir Kongre, IRA'daki herhangi bir değişikliği bütçe uzlaşma süreciyle ele alacak—bu süreç, Senato'da Demokratların engellemesine karşı bir çözüm sunuyor; ancak yine de Cumhuriyetçiler arasında, kendi bölgelerinde IRA projeleri olanlarla da dahil olmak üzere pazarlık yapmayı gerektiriyor.

Amerika'nın enerji şebekeleri her alanda daha fazlasına ihtiyaç duyuyor

Yıllarca, elektrik üretimi sadece ülkenin ekonomik büyümesiyle paralel olarak arttı. Ancak bu durum değişmek üzere, çünkü bulut bilişim devleri, yapay zeka lideri OpenAI’nin ChatGPT gibi çevrimiçi hizmetlere olan talebi karşılamak için veri merkezleri inşasını hızlandırıyor. Başka bir deyişle, elektrik üretimi artık ekonomiden daha hızlı büyümek zorunda. AEP enerji şirketi, özellikle Indiana gibi eyaletlerde güçlü bir talep artışı öngörüyor; bu eyalette, çoğunlukla veri merkezlerinden kaynaklanacak şekilde, önümüzdeki yıllarda ticari elektrik talebinde yüzde 60'a kadar bir artış bekleniyor. Örneğin, Amazon’un New Carlisle’da inşa ettiği 11 milyar dolarlık proje, eyalet tarihindeki en büyük sermaye yatırımı olarak kaydediliyor.

Amazon, Google, Meta ve Microsoft bunu karşılayabilecek kapasitede.

Şu anda, vergi mükellefleri, dünyanın en kârlı şirketleri için veri merkezlerini dolaylı olarak sübvanse ediyor; çünkü bu şirketlerin desteklediği yeni enerji santrallerinin maliyetlerinin yüzde 30’unu yeşil vergi kredileri aracılığıyla ödüyorlar. Neden? Büyük teknoloji şirketlerinin bir veri merkezi inşa edebileceği ama bunu besleyecek yeterli elektriği sağlamayacağı bir durum söz konusu değil. Üstelik, şebeke operatörleri, yenilenebilir enerji kullanmalarını zorunlu kılabilir. Eğer Trump, yeşil vergi teşviklerini ve şirket gelir vergisi oranını (mevcut yüzde 21'den yüzde 15'e) düşürme vaatlerini yerine getirirse, büyük elektrik tüketicileri herhangi bir sorun yaşamayacaklar.

Kapitalizm bir yolunu bulur

ESG (Çevresel, Sosyal ve Yönetişim) temelli yatırımlar, özellikle Cumhuriyetçi eyalet yetkilileri tarafından siyasi saldırılara uğramış olsa da, dünya çapında yaklaşık 7 trilyon dolarlık yeşil, sosyal açıdan sorumlu ve ESG etiketli hisse senedi ve tahvil fonları hâlâ tahsis edilmiş durumda. Devlet finansmanını dışarıda bırakmak, şirketleri daha küçük bir özel sermaye havuzunda rekabet etmeye zorlayacak. Sübvansiyonlara ihtiyaç duymayan en iyi teknolojiler daha hızlı bir şekilde öne çıkacaktır.

Enerji sistemleri daha verimli hâle gelmeye devam edecek

Yapay zeka (AI) ve malzeme bilimi temelli atılımlar, özellikle küçük ölçekli nükleer ve jeotermal enerji alanlarında geliyor. Sıfır karbonlu teknolojiler, federal yardım olmadan bile rüzgar ve güneşi takip ederek maliyet eğrisinde aşağıya doğru hareket etmeye devam edecek. Yeni bir MIT çalışması, bir Amerikan şirketinde çalışan 1.000 araştırmacıyı inceledi ve araştırmacıların çalışmalarına YZ eklediklerinde, yüzde 44 daha fazla malzeme keşfettiklerini, yüzde 39 daha fazla patent başvurusu yaptıklarını ve en iyi araştırmacıların çıktılarının neredeyse iki katına çıktığını buldu. Sistem optimizasyonları daha yeni başlıyor.

Eyalet ve yerel politikalar, Trump’ın etki alanının dışında

Eyalet enerji komisyonları ve şebeke operatörleri, hangi projelerin inşa edileceğini etkileyebilir ve hatta yeşil enerji üretimini zorunlu kılabilir. Kaliforniya'da seçmenler, 10 milyar dolarlık bir iklim çözümleri fonunu onayladı. Eğer Kaliforniya bir ülke olsaydı, ekonomisi dünyada dördüncü sırada yer alırdı; geçmişteki hamleleri ulusal düzeyde büyük bir etkiye sahip olmuştur. Doğru, Trump, çevresel (veya diğer) konularda kendi çizgisine uymayan eyaletlere federal yardımları (afet yardımları dahil) kesme tehdidinde bulundu. Ancak, eyalet geri adım atmaya pek niyetli değil.

Büyük petrol şirketleri de yeşil sübvansiyonları seviyor

Ağır ve öngörülemez düzenlemelerden hoşlanmasa da, büyük petrol şirketlerinin de iklim çözümlerinde bir payı var. ExxonMobil CEO’su Darren Woods, uzun zamandır küresel bir karbon vergisinin uygulanmasını savunuyor (ekonomistlerin tercih ettiği bir çözüm, ancak siyasetçilerin cesaret edemediği bir konu) ve Trump’ın ABD’yi Paris İklim Anlaşması’ndan bir kez daha çekmesini istemediğini belirtiyor, Washington’un bu masada bir yeri olmasının daha iyi olduğunu savunuyor. Woods, bu hafta Azerbaycan’daki COP29 zirvesinde “Bence duraklamalar ve yeniden başlamalar, iş dünyası için doğru şey değil” dedi. Exxon, yeşil imajını on yıldır güçlendirmeye çalışıyor.

Doğal gaz bir yeşil enerji

Tom Steyer gibi isimlere bunu söylemeyin, ancak doğal gaz, Amerika'nın elektrikle ilgili karbon emisyonlarını yüzde 40 oranında azaltmasının en büyük katkı sağlayan faktörüdür. Evet, doğal gaz veya metan bir fosil yakıttır, ancak bir enerji santralinde yakıldığında, kömürün saldığı karbondioksidin yalnızca yarısını salar ve is, ağır metaller ve sis içermez.

Yeşil devrim ivme kazanıyor

Görünüşe göre, biz hâlâ yeni başlıyoruz. Son on yılda, Amerika, rüzgar ve güneşten elektrik üretimini neredeyse dört kat artırarak 2023'te yaklaşık 660 milyar kilovat saatlik yenilenebilir enerji üretimi yaptı. Büyük bir artış gibi görünüyor, ancak on yıl önce yüzde 4 olan rüzgar ve güneş, şu anda Amerika'nın elektriğinin sadece yüzde 16'sını sağlıyor (doğal gaz ise yüzde 39). Dünya çapında, insanların şimdiye kadar hiç bu kadar fazla petrol (günde 103 milyon varil), doğal gaz (günde 410 milyar metreküp) ve kömür (yılda 8.5 milyar ton) kullanmadığını duymak bazılarını şaşırtabilir. Pazar payı değişiyor, ancak Tom Steyer'a göre, Biden döneminde bile hız yeterli değildi.

---