Trump’ın Fed Başkanı Powell’ı görevden alma senaryoları
Donald Trump’ın, Fed Başkanı Jerome Powell’ı görevden alma ihtimali Kurum’un 1913’ten beri korunan bağımsızlık ilkesini ilk kez ciddi biçimde sarsabilir. Yasal emsal bulunmayan adım, kaçınılmaz olarak Yüksek Mahkeme’ye taşınacak ve Fed’in faiz politikasının yönü ile piyasaların öngörülebilirliği üzerinde belirleyici olacak. Üç farklı senaryo masada: Powell’ın sadece başkanlıktan, FOMC liderliğinden veya doğrudan guvernörlükten alınması.
Donald Trump’ın, Fed Başkanı Jerome Powell’ı görevden alma ihtimali Kurum’un 1913’ten beri korunan bağımsızlık ilkesini ilk kez ciddi biçimde sarsabilir. Yasal emsal bulunmayan adım, kaçınılmaz olarak Yüksek Mahkeme’ye taşınacak ve Fed’in faiz politikasının yönü ile piyasaların öngörülebilirliği üzerinde belirleyici olacak. Üç farklı senaryo masada: Powell’ın sadece başkanlıktan, FOMC liderliğinden veya doğrudan guvernörlükten alınması.
22 Nisan 2025, 09:18 Güncelleme: 22 Nisan 2025, 14:53
ABD Başkanı Donald Trump (solda) Fed Başkanı Jerome Powell (Foto: Shutterstock)
ABD Başkanı Donald Trump’ın, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ı görevden alma ihtimali, Fed’in bağımsızlığına ilişkin sınırları ve Federal Reserve Yasası’nın yorumunu yeniden gündeme taşıdı.
Federal Reserve Yasası, Fed Guvernörler Kurulu üyelerinin başkan tarafından atanıp Senato tarafından onaylanacağını, 14 yıllık dönüşümlü sürelerle görev yapacağını ve yalnızca “geçerli neden” (misconduct) halinde görevden alınabileceğini hükme bağlar. 1913 tarihli yasa uzun yıllardır bu şartın politika anlaşmazlıklarını kapsamadığı düşündürtüyor.
Yasa, Fed başkanının (yedi guvernörden biri) dört yıllık görev süresi tanımında ise görevden alma kısıtlamasına yer vermez.
Emsal yok
Bugüne kadar hiçbir ABD başkanı bir Fed başkanını görevden almaya teşebbüs etmedi. Dolayısıyla doğrudan yasal emsal bulunmuyor. Bununla birlikte, Trump’ın önceki bazı bağımsız kurul ve ajans üyelerini görevden almasıyla ilgili davalar, Yüksek Mahkeme dâhil çeşitli mahkemelerde görülüyor. Powell’ın olası görevden alınmasına dair “dolaylı emsal” olarak izleniyor. Powell’ın görevden alınma girişimi de neredeyse kesin olarak Yüksek Mahkeme’nin önüne gidecek.
Görevden alma senaryoları ve olası sonuçları
Powell’ın “görevden alınması” kavramı, uygulanacak yönteme göre farklı sonuçlar doğuracak:
1. Yalnızca Fed başkanlığından alma: Trump, Powell’ı sadece Fed başkanlığı görevinden uzaklaştırırsa, Powell 2028 Ocak ayına kadar sürecek guvernörlük koltuğunu korur. Bir sonraki kurul boşluğu Ocak 2026’da oluşacağından, Trump’ın başkanlığa aday gösterebileceği tek isim mevcut altı guvernör arasından seçilecek. Bu guvernörlerden ikisi—Christopher Waller ve Michelle Bowman—Trump döneminde atanmış olsa da her ikisi de Powell gibi Fed bağımsızlığını vurgulayan açıklamalar yapıyor; dolayısıyla Trump’ın istediği hızlı faiz indirimleri belirsiz kalabilir.
2. FOMC başkanlığından alma: Fed’in faiz politikasını belirleyen Federal Açık Piyasa Komitesi’nin (FOMC) başkanı, 12 üyeli panel tarafından her yıl seçiliyor. Geleneğe göre panel Fed başkanını FOMC başkanı yapar, New York Fed başkanını da yardımcılığa getirir. Teoride ise panel, üyeler arasından herhangi birini (guvernör olarak kalırsa Powell’ı da) seçebilir. Trump’ın bu sürece doğrudan müdahale yetkisi yok.