ABD Başkanı Donald Trump’ın getirdiği gümrük tarifeleri sonrası ABD dışı sevkiyatlar hızla arttı. Çin ihracatıyla öne çıksa da arz fazlasıyla uğraşan ülkeler şimdilik başka bir ticaret savaşına girmeye isteksiz görünüyor.

Çin lideri Şi Cinping'in ihracat sistemi, ABD'nin beş ay boyunca uyguladığı yüksek gümrük vergileri sırasında durdurulamaz olduğunu kanıtladı ve Çin'i 1,2 trilyon dolarlık rekor bir ticaret fazlasına taşıdı. ABD pazarına erişim kısıtlandığında, Çinli üreticiler geri adım atmadıklarını gösterdiler: Hindistan'ın alımları ağustos ayında tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı, Afrika'ya yapılan sevkiyatlar yıllık rekor seviyeye ulaşmak üzere ve Güneydoğu Asya'ya yapılan satışlar pandemi dönemindeki zirveyi aştı.

Çin’i kızdırma riski

Bu genel ihracat patlaması, ülkeler arasında endişe yaratıyor. Hükümetler, yerli sanayilerine verilecek olası zararla Pekin’i kızdırma riskini karşılaştırmak zorunda kalıyor. Çin, gezegenin yarısından fazlası için en büyük ticaret ortağı konumunda. Şimdiye kadar kamuoyuna açık bir şekilde bir tek Meksika karşılık verdi. Çin’den gelen arabalar, oto parçaları ve çelik gibi ürünlere yüzde 50’ye kadar gümrük vergileri uygulamayı önerdi. 

Ancak diğer ülkeler de harekete geçmeleri yönünde artan baskı altında. Bloomberg’e konuşan bir kaynağa göre Hindistan yetkilileri son haftalarda Çin ve Vietnam dahil olmak üzere ülkelerden yapılan ithalata yönelik dumping soruşturmaları başlatılması için 50 başvuru aldı. Endonezya’nın ticaret bakanı, Çinli satıcıların pantolon ve gömlekleri ABD’de sadece 80 sente büyük şehirlere göndereceklerini duyurduğu videoların viral olmasının ardından, gelen ürün selini izleme sözü verdi.

“ABD müzakerelerinde koz olabilir”

Tüm bu sıkıntılara rağmen, daha ciddi önlemler alınması ihtimali sınırlı. Trump yönetimiyle zaten gümrük tarifesi müzakerelerine gömülmüş ülkeler, dünyanın en büyük ikinci ekonomisiyle ayrı bir ticaret savaşına girmek istemiyor. Bu durum Pekin’e, daha önce ekonomistlerin yıllık büyüme oranını yarıya indireceğini öngördüğü ABD tarifelerinden bir nefes alma alanı tanıyor.

Gavekal Dragonomics’in Çin araştırmaları başkan yardımcısı Christopher Beddor, “Bu düşük düzeydeki tepki muhtemelen devam eden ABD ticaret müzakereleri göz önünde bulundurularak veriliyor. Bazı ülkeler, küresel ticaret sisteminin çöküşüne katkıda bulunuyor gibi görünmek istemeyebilir. Bazıları da Çin'e karşı uygulayabilecekleri tarifeleri ABD ile yaptıkları müzakerelerde koz olarak tutuyor olabilir” dedi. 

Pekin’den ekonomilerini korumaya çalışan yetkililer dikkatli davranıyor. Güney Afrika’nın ticaret bakanı, bu yıl neredeyse iki katına çıkan Çinli araba ihracatına karşı cezai vergilere karşı çıktı ve bunun yerine daha fazla yatırım çağrısında bulundu. Şili ve Ekvador, Çinli e-ticaret devi Temu’nun Latin Amerika'da aylık aktif kullanıcı sayısının ocaktan bu yana yüzde 143 artmasının ardından düşük maliyetli ithalata sessizce hedefli vergiler getiriyor. Brezilya daha sert bir misilleme tehdidinde bulunsa da bu yaz Çin’in en büyük elektrikli araç üreticisi BYD’ye yerel üretimi artırması için vergisiz bir pencere açtı.