ABD'de Trump yönetimi, Biden yönetiminin ulusal güvenlik açısından kabul edilemez bir risk oluşturduğunu düşündüğü ByteDance önerisi olan Project Texas’a benzer bir dizi şartı kabul etmeye hazırlandığı öne sürüldü.

---

30 Eylül 2025, 11:39 Güncelleme: 30 Eylül 2025, 16:34

Tiktok Ceo'su Shou Zi Chew

Yıllar süren başarısız müzakerelerin ardından, TikTok’un Çinli ana şirketi ByteDance ABD'de sonunda etkileyebileceği bir Beyaz Saray bulmuş gibi görünüyor. Teknoloji devi, ABD Başkanı Donald Trump tarafından imzalanan ve “TikTok’un ABD uygulamasının, ABD merkezli yeni kurulan bir ortak girişim tarafından işletileceğini” belirten yürütme emrine rağmen, ABD’de TikTok’un reklam, e-ticaret ve öneri sistemleri gibi temel işlevleri üzerindeki kontrolünü elinde tutmaya hazırlanıyor. Çinli firma ayrıca, yeni ABD TikTok kuruluşu ile eski ana şirketi arasında yapılacak bir dizi gelir paylaşımı anlaşması yoluyla, yeni ABD TikTok’un gelirlerinin yaklaşık yüzde 50’sini de elinde tutacak.

Trump’ın kararı, yeni TikTok’un ByteDance ile “hiçbir operasyonel ilişkisinin” olmayacağını beyan ediyor. Ancak haberlerde, anlaşmanın ByteDance’in reklam ve e-ticaret üzerindeki kontrolünü sürdürmesine olanak tanıyacağı, ayrıca TikTok’un öneri algoritması üzerinden sahiplik, kontrol ve kazanç sağlamaya devam edeceği bildiriliyor.

Trump’ın TikTok planının büyük kısmı, ByteDance’in 2022’de dönemin ABD Başkanı Joe Biden yönetimiyle müzakere ettiği ve Forbes’un 2023’te özel olarak haber yaptığı bir taslak anlaşmayı andırıyor. O anlaşmada da Çinli ana şirket yeni ABD kuruluşundaki bütçeleme, varlık satışı, borçlanma ve iflas gibi kilit işlevler üzerinde görünürlük ve bazı durumlarda kontrol sahibi olacaktı. Ancak Biden yönetiminin reddettiği taslak anlaşmada bile, ByteDance TikTok’un ABD’deki reklam ve e-ticaret birimleri üzerindeki bazı kontrolleri yeni ABD TikTok kuruluşuna devredecekti.

Project Texas olarak bilinen önceki ByteDance önerisi, TikTok ABD Veri Hizmetleri (TikTok U.S. Data Services - U.S.D.S.) adında yeni bir ABD tüzel kişiliği oluşturulmasına odaklanıyordu. ByteDance bu kuruluşun, TikTok ve ByteDance’in geri kalanından fiziksel ve teknolojik olarak ayrılacağını, verilerin ise Oracle tarafından yönetilen bir ABD veri merkezinde ByteDance’ten izole edileceğini söylüyordu. Görünüşe göre Trump’ın önerdiği anlaşmadaki sınırlı TikTok varlıklarının satışı, aslında sadece TikTok U.S.D.S.’nin satışı olabilir.

"Algortima ve kaynak kodu büyük ölçüde Çin'de kalıyor"

Project Texas, TikTok CEO’su Shou Zi Chew’nun 2023 yılında Temsilciler Meclisi Enerji ve Ticaret Komitesi’ne verdiği ifadede merkez konumdaydı ancak Biden yönetimi sonunda bu teklifi kabul etmedi. Chew’nun ifadesinden yaklaşık bir yıl sonra, üst düzey bir Biden yönetimi yetkilisi Kongre’ye, önerinin “TikTok’un algoritması, kaynak kodu ve yazılım geliştirmesinin önemli ölçüde Çin’de kalmasına, ayrıca Çinli çalışanlar ve ByteDance çalışanlarının TikTok’un operasyonları üzerinde etkili olmaya devam etmesine” izin vereceğini söyledi.