Vietnam, Trump döneminde başlayan ticaret savaşlarının ardından sanayi yatırımlarını hızla artırırken, altyapı projelerini destekleyecek kum kaynaklarında ciddi bir kıtlık yaşamaya başladı. Ülke, yeni otoyol projeleri için çareyi Kamboçya'dan büyük ölçekli kum ithalatında buldu; bu da Mekong Nehri'nde ekolojik ve yapısal riskleri gündeme taşıdı.

---

18 Nisan 2025, 09:12 Güncelleme: 18 Nisan 2025, 15:22

Mekong Nehri kum çıkartan gemilerle doldu (Reuters)

ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı, birçok üretici firmayı fabrikalarını Çin'den Vietnam'a taşımaya yöneltti. Özellikle Başkan Donald Trump'ın 2018 yılında başlattığı gümrük tarifeleri nedeniyle hızlanan bu geçiş, Vietnam ekonomisinde hızlı bir büyümeyi de beraberinde getirdi. Ülkenin gayrisafi yurt içi hasılası (GSYİH), 2024 yılında yüzde 7 büyüyerek bölgenin en yüksek ekonomik performansını sergiledi.

Ancak üretimde yaşanan artış ve ihracat hacminin genişlemesi, Vietnam'ın ulaşım ve lojistik altyapısını ciddi bir baskı altına aldı. Yeni fabrikaların inşaatı, artan ürün sevkiyatları ve hammadde transferleri nedeniyle ülkenin güneyindeki ulaşım ağları yetersiz kalmaya başladı.

Hükümet, tarihin en büyük altyapı projelerinden birini başlattı

Bu sorunu çözmek için harekete geçen Vietnam hükümeti, ülke tarihindeki en büyük altyapı yatırımlarından birini hayata geçirdi. Güney bölgelerindeki ulaşımı rahatlatmak için milyarlarca dolar tutarında yatırımlarla yeni otoyollar ve alternatif yollar inşa edilmeye başlandı.

Fakat otoyolların yapımı için kritik bir hammadde ihtiyacı gündeme geldi: Kum. Yolların alt yapısını sağlamlaştırmak ve asfaltlama öncesi zemini düzleştirmek için kullanılan kum, ülkenin nehir yataklarından çıkarılıyordu. Ancak son yıllarda nehir kıyılarında yaşanan ciddi çökmeler ve bu durumun yerleşim alanlarında yarattığı zararlar nedeniyle Vietnam hükümeti, kum madenciliği üzerindeki denetimleri ciddi şekilde artırdı.

Vietnam, Kamboçya kumuna yöneldi

Bu durum, Vietnam'ı dış kaynak aramaya yönlendirdi. Geçtiğimiz yıl Vietnamlı yetkililer, Kamboçyalı madencilerle büyük ölçekte kum ithalatı yapmak için görüşmelere başladı. Görüşmelerin ardından kısa süre içinde Mekong Nehri üzerinden Kamboçya kumunun ithalatına başlandı. Böylece Vietnam, ekonomik büyümesini sürdürebilmek için kritik bir ham madde olan kumu büyük oranda Kamboçya’dan ithal etmeye başladı.

Kum ticareti, sınır bölgesinde yoğunluk yarattı

Vietnam-Kamboçya sınırındaki küçük ve sakin Vinh Xuong kasabası, bu ithalatın merkezi konumuna dönüştü. Bugün bölgede uzunlukları 18 ile 80 metre arasında değişen yüzlerce kum şilebi, her gün nehir boyunca hareket ederek dev bir ticaret trafiği oluşturuyor. Vietnam’ın Kamboçya’dan yaptığı kum ithalatı, 2023 yılında üç kat arttı ve 2024’te bu rakam tekrar iki katına çıktı.