İsviçre'de yapılan araştırmada yapay zeka modellerinin duygusal zeka testlerinde insanlardan daha doğru yanıtlar verdiği tespit edildi.

İsviçre'deki Cenevre Üniversitesi ve Bern Üniversitesinden araştırmacılar, 6 farklı yapay zeka sistemini, insanlar için tasarlanmış duygusal zeka testlerine tabi tuttu. Araştırma kapsamında empati, duygusal durumları tanıma, düzenleme ve yönetme yeteneğini ölçen senaryolardan oluşan 5 test kullanıldı.

Örneğin, iş yerinde bir çalışanın fikrinin çalınması gibi karmaşık durumda en uygun tepkiyi belirlemek gibi zorlu sorular içeren bu testlerde yapay zeka modelleri yüzde 81 oranında doğru cevap verirken aynı soruların yöneltildiği kişilerin doğruluk oranı yüzde 56'da kaldı. Araştırmanın ikinci aşamasında da araştırmacılar, ChatGPT'den yeni duygusal zeka testleri oluşturmasını istedi. 400'den fazla katılımcının değerlendirdiği bu testler, yapay zekayla üretilmeyenler kadar gerçekçi bulundu.

Çalışmanın yazarlarından Marcello Mortillaro, araştırmanın sonuçlarına ilişkin "Bu, yapay zekanın yalnızda duyguları anlamakla kalmayıp aynı zamanda duygusal zeka ile hareket etmenin ne anlama geldiğini de kavradığını gösteriyor" görüşünü paylaştı.

Uzmanlar, bu bulguların yapay zekanın eğitim, koçluk ve çatışma yönetimi gibi insanlara özgü kabul edilen alanlarda uzmanlar tarafından denetlenerek kullanılabileceğini belirtiyor. Araştırmanın sonuçları Communications Psychology dergisinde yayımlandı

Duygusal zeka testi (MSCEIT) nedir? 

Test Salovey ve Mayer'in ortaya koyduğu el modeli ile ilişkilidir ve bu modelin dört alanını ölçen kabiliyet testidir. Bu doğrultuda duyusal durumları anlama, koordine etme, algılama gibi direktifleri sağlama hali değerlendirilir.  Diğer bir ifadeyle öz bildirim testi olarak değerlendirilebilir, bu testte kişi bazı durumları faaliyete geçirir ve bu faaliyetlerin belirli bir puan değeri vardır. Kişinin kendini puanlaması testin uygulanmasını elverişli hale getirir. Bu bağlamda kişi, testte bazı sorulara çeşitli cevaplar vererek tamamlar. Testte sorular sorulduktan sonra cevaben katılıyorum, katılmıyorum, her ikisi de değil gibi kelimeler kullanabilir.

Duygusal zeka nasıl ölçülür? 

Duygusal zeka ölçümlerinde uzmanların uyguladığı testler çok yönlü olarak değişebilir. Bu anlamda test yöntemleri iki farklı kategoriye ayrılabilir:

Kabiliyet testi: Kişilerin olaylara karşı verdiği tepki ve devamında yeteneklerin gözden geçirilmesini kapsar. Bu test kişilerin kabiliyetlerini göstermesini de içerir. Uzman kontrolünde sergilenen kabiliyetler, puantaja tabi tutulur. Genel olarak uzmanların başvurduğu test grupları aşağıdaki gibi listelenebilir:

Schutte EQ ölçeği (SDZÖ)

EQ düzeyinin ölçülmesi için tercih edilen bir psikolojik testtir. Bu testte EQ bileşenleri detaylıca değerlendirir.

Duygusal zeka nedir?

Duygusal zeka, bireyin duygularını anlamlandırmasına, özgüvenini güçlendirmesine ve karşıdaki insanlarla empati kurabilmesine yardımcı olur. Bu nedenle son zamanlarda öne çıkan bir kavramdır ve kişinin hayatında duygularını dengelemesini sağlar. Bununla birlikte duygusal zeka, EQ olarak adlandırılır ve anlık duygu durumunu belirten bir kriter olarak kullanılır. 

Duygusal zekanın bileşenleri nelerdir?

Duygusal zeka örnekleri bu alanda bazı bileşenlerin bir araya gelmesi ile açıklanabilir. Bu anlamda EQ olarak ifade edilen zeka türünün bileşenleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

İçsel düzenleme ve koordinasyon

Kişiler hislerinin sonuçlarını düzenleyebilme yeteneğine sahiptir. Oldukça önemli bir bileşen olarak kişinin hissettiklerini karşı tarafa doğru anlatmasını sağlar. Ayrıca duygularını yönetebilen kişinin kontrolcü tarafıyla oluşturduğu cevaplar akla uygundur.

İçsel farkındalık hali

Herhangi bir uyaran olmadığı durumda da kişinin kendini anlaması ve tanıması önemlidir. Tam anlamıyla yaşanılan hissi durumların ifadesinin kendinde ne yarattığının farklında olmasıdır.

Empati kurma

Empati, karşı tarafın yaşadığı durumu anlama ve algılama basamağıdır. Böylece kişi, karşı tarafın da değerli olduğunu hissettirir. Bu alanda duygusal zeka örneği vermek gerekirse trafikte bir yakınını hastaneye yetiştiren kişi, telaşlı ya da öfkeli olabilir. Bu durumu anladıktan sonra kişinin öfkeli haline diğer kişinin sükûnetle karşılık vermesi en iyi örnektir.

Sosyal yetenekler

İletişim dilini güçlendirme, ikna kabiliyetleri ya da liderlik yapma, bu bileşen grubunda yer alır.

Duyguları algılama hali

Özellikle beden dili, yüz ifadeleri ya da hareketleri algılama biçimini içerir.

Motivasyonun sağlanması

Duygularını doğru yönlendiren kişi, kendi ihtiyaçlarını ve amaçlarını rahatlıkla belirler, bu sayede motivasyonunu her zaman dinamik tutar. Genel olarak bu unsurlara bakıldığında kişinin akıl yürütme becerisi, anlama ve algı düzeyi ya da duygularının koordinasyonu önemlidir. Bu yeterliliklere sahip kişiler, yaşadığı olaylara geniş bir çerçeveden bakabilir ve davranışlarını mantıklı bir şekilde yönlendirebilir.