Yapay zeka, işe alım süreçlerinde hız ve verimlilik sağlasa da insan kaynakları profesyonelleri üzerindeki baskıyı azaltamıyor. Adaylar algoritmalara göre şekillenirken, nitelikli isimler sistem dışı kalabiliyor. Uzmanlar, teknolojinin insan dokunuşuyla dengelenmediği sürece ne adil bir işe alımın ne de sürdürülebilir bir İK yapısının mümkün olabileceği konusunda uyarıyor.

---

02 Ağustos 2025, 11:00

Günümüzde iş ilanlarına yüzlerce başvuru geliyor; bu durum hem işe alım ekiplerinin üzerindeki yükü artırıyor hem de iş piyasasında rekabeti kızıştırıyor. CareerPlug’ın yayımladığı İşe Alım Metrikleri Raporu’na göre, işverenler geçen yıl her açık pozisyon için ortalama 180 başvuru aldı. Ancak bu başvuruların yalnızca yüzde 3’ü görüşmeye davet edildi.

Başvuruların yoğunluğu, şirketleri aday elemelerinde yapay zeka destekli araçlara yöneltti. Dünya Ekonomik Forumu’nun verilerine göre, işverenlerin yüzde 88’i ilk değerlendirme aşamasında bir tür yapay zeka teknolojisinden yararlanıyor. Ancak bu teknolojiler her zaman istenen sonucu vermiyor. Harvard Business Review’ın “Gizli Çalışanlar” raporu, otomatik sistemlerin uygun adayları dışlayabileceğini gösteriyor. Yapay zeka, başvurular iş tanımındaki kriterlerle tam olarak örtüşmediğinde, nitelikli adayları bile sistem dışında bırakabiliyor.

Adaylar kendini yapay zekaya göre tanıtıyor

Yapay zeka değerlendirme araçları, aday davranışlarını da değiştiriyor. Harvard Business Review’da yayımlanan bir başka çalışmaya göre, adaylar başvurularını yapay zekayı etkileyecek biçimde düzenlediğinde, bu durum genellikle olumsuz sonuç doğuruyor. Araştırmacılar, yaratıcı ya da liderlik vasfı yüksek adayların, algoritmanın beklentilerini karşılamak adına kendilerini analitik, kurallara bağlı bireyler olarak tanıttığını belirtiyor. Bu da şirketlerin aslında aradığı niteliklerden uzaklaşmasına neden olabiliyor.

Yapay zeka varsa bile insan gözetimi şart

Uzmanlara göre, işe alım sürecinde yalnızca otomasyon yeterli değil. İnsan faktörü devreye girmediğinde sistem hataya açık hâle geliyor. WEF’e göre, insan-yapay zeka iş birliği; önyargıların azaltılması, adayların daha adil değerlendirilmesi ve yumuşak becerilerin göz ardı edilmemesi açısından kritik önem taşıyor.

İK profesyonelleri arasında tükenmişlik artıyor

Tüm bu dijitalleşmeye rağmen insan kaynakları profesyonelleri üzerindeki yük azalmış değil. Perceptyx'in “Çalışan Dinlemesinin Durumu 2025” raporuna göre, her dört İK çalışanından biri tükenmişlik yaşıyor. Her on kişiden dördü işlerinin geçen yıla göre daha da zorlaştığını belirtirken, yüzde 30’u ise mesleği tamamen bırakmayı düşünüyor.