İber Yarımadası'ndaki elektrik kesintisi, İspanya ve Portekiz başta olmak üzere Avrupa'nın geri kalanındaki elektrik enerjisi altyapısının dayanıklılığına ilişkin soruları gündeme getirdi.

İspanya'nın enerji şirketi Red Eléctrica, 16 Nisan'da talebi karşılamaya yetecek kadar yenilenebilir enerji üretildiğini gururla ilan etti. Açıklamada, “Ekolojik dönüşüm ilerliyor” denildi. İki haftadan kısa bir süre sonra İspanya ve Portekiz'de günlük yaşamı durduran, işyerlerini ve okulları kapatan, trenleri ve mobil ağları felce uğratan 18 saatlik bir elektrik kesintisi yaşandı.

“Bu kesinti uyarı niteliğinde”

Yetkililer kesintinin nedeni hakkında çok az ayrıntı verdi. Ancak bu olay, Avrupa'nın yenilenebilir enerji dönüşümünde başarı hikayeleri olarak tanıtılan İspanya ve Portekiz'in, kıtanın geri kalan enerji arzından nispeten izole olmaları nedeniyle kesintilere karşı nasıl savunmasız olduklarını ortaya koydu. Bir danışmanlık firması Rystad Energy'de analist olan Pratheeksha Ramdas, “Bu kesinti açık bir uyarı niteliğinde. Gelecekteki şebeke arızaları çok daha ciddi sonuçlar doğurabilir” dedi.

Yenilenebilir enerjiye bağımlılık nasıl bir rol oynamış olabilir?

Yaygın kesinti, İspanya ve Portekiz'deki ve bir ölçüde Avrupa'daki elektrik altyapısının dayanıklılığına ilişkin soruları gündeme getiriyor. Bu iki ülke rüzgar türbinleri ve güneş enerjisi çiftlikleri gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının inşasına büyük yatırımlar yaptı. Geçen yıl itibariyle İspanya'nın elektriğinin yarısından fazlası yenilenebilir enerjiden elde edilirken, bu oran 15 yıl önce dörtte bir civarındaydı. Bu hızlı artış İspanya'yı Avrupa'nın yenilenebilir enerjiye geçişinde ön sıralara taşıdı, elektrik fiyatlarının çok daha düşük olmasına ve fosil yakıtlara daha az bağımlı hale gelmesini de sağladı.

“Şebekeniz bu tür bozulmalara karşı daha hassas olur”

Ancak bu değişim, şebekeyi pazartesi günü meydana gelen türden bir kesintiye daha yatkın hale getirmiş de olabilir. Ramdas, “Şebekede daha fazla yenilenebilir enerjiye sahip olduğunuzda, şebekeniz bu tür bozulmalara karşı daha hassas olur” dedi. Gaz türbinleri ve nükleer santraller gibi eski hat üretim kaynakları, bir dönme momentumuna sahip ve bu da rüzgar ve güneş enerjisi gibi kesintili kaynaklarda daha yaygın olan dalgalanmaları tamponlamaya yardımcı oluyor.

Analistlere göre pazartesi günü öğlen saatlerinde İspanyol şebekesinde sorun yaşandığında doğalgaz ya da nükleer türbinler gibi geleneksel güç kaynakları daha fazla varlık gösterseydi sistemi işler halde tutmak daha kolay olabilirdi. Bir araştırma şirketi olan Eurasia Group'un enerjiden sorumlu direktörü Henning Gloystein, “Depolanan bu döner enerji, yeterli yedek kapasite devreye girene kadar şebeke frekansının korunmasına yardımcı olabilir” dedi. Gloystein, elektrik kesintisinin geleneksel üretim kaynaklarının korunmasına yönelik argümanı güçlendirebileceğini söyledi. Almanya'nın yenilenebilir enerji için yedek olarak gazla çalışan enerji santralleri kurmayı planladığını belirtti.