Mobil erişimin ve genelde telekom operatörlerinin yeni bir teknoloji dalgası gelmediği sürece su borusuna benzer düz bir altyapı olarak kalmaları sürpriz olmayacak. Ancak şu ihtimali de atlamış olmayalım; 5G ve özellikle 6G’de bugünkü mobil uygulamaların ötesine geçen ve son kullanıcıya kadar operatörlerin nitelikli desteğine ihtiyaç duyan ürünler ortaya çıkabilir ve bu da oyunu yeniden değiştirebilir.

---

14 Şubat 2025, 11:12 Güncelleme: 14 Şubat 2025, 11:21

Telekomünikasyon sektörü içerisindeki teknolojik gelişmelerin ve kullanıcı taleplerinin değişmesi ile bir değer kaymasından bahsetmiştik bir önceki yazıda. Bu değer kayması aslında yeni bir dönemin kapısını açtı. Bu dönemle ağırlıklı olarak mobil uygulamalar üzerinden olacak şekilde neredeyse dünya nüfusunun tamamına ulaşabilen yeni ve devasa bir pazar ortaya çıktı. Tek bir odası olmayan dünyanın en büyük oteli, tek bir aracı olmayan dünyanın en büyük taksi şirketi gibi klişelerle bildiğimiz hizmetler; televizyonu, alışverişi tamamen değiştiren uygulamalarla telekom altyapısı ses ve internetin çok ötesinde bir erişim aracı haline geldi.

Toplam hissedar kazancı şeklinde çevirebileceğimiz TSR’daki kayma, aslında bize burada nasıl bir süreçten geçildiğini açıklıkla gösteriyor. Pazar o kadar hızlı büyüdü ve o kadar fazla alandan yeni oyuncular sektöre girdi ki telekom operatörleri bu büyük sefer karşısında sessiz ve cılız kaldılar. Ne yapabilirlerdi, bir cevap vermeleri mümkün müydü, bu uzun bir tartışma konusu ancak şu bir gerçek ki operatörlerin ortaya konulan toplam değer içerisindeki payları giderek azalıyor. Yeni nesil teknolojilerle bu erimeyi tersine çevirecek bir “killer app” bulamadıkları sürece bu trend aleyhlerine işlemeye devam edecek gibi görünüyor.

Sektörel Bazda Yıllık Ortalama TSR (2019-2023 %)

Kaynak: BCG Value Creators Report, TSR: Hisse değer artışı ve temettü getirisi toplamı

Grafikte de görüyorsunuz telekom operatörleri teknoloji firmalarının bir hayli gerisinde kalıyor. Ancak sorun bundan ibaret değil, telekom artık yerleşik sayılabilecek sektörlerinden de gerisinde kalıyor. Yukarıdaki tabloyu aldığım kaynakta 35 sektör var, telekom bunların içinde sadece seyahat ve emlak şirketlerinin önünde. Bir başka gösterge: En büyük 200 telekom operatörünün piyasa değerleri toplamı 3 trilyon dolar düzeyinde buna karşılık altı büyük teknoloji şirketinin toplamı 16,5 trilyon doları geçiyor  Bu manzara karşısında operatörlerin teknolojiden beklentileri ve yönlendirmelerini esaslı bir şekilde gözden geçirmelerinin vakti geldi ve de geçiyor. Sundukları her bir yeni iletişim teknolojisi jenerasyonu aslında pazarda karşılarına çıkan rakiplerin önünü daha fazla açıyor ve kendilerinin çok da sahiplenmek istemedikleri “operatör” kimliğinin dışına çıkmalarını engelliyor.